б.з.б.2,5млн. 140 мыңжыл. - Ежелгі палеолит
б.з.б.2млн -700 - Дошель(олдувэй)
б.з.б.800мың - 140мың - Шелль, Ашелль.
б.з.б.140мың - 40мың - Орта палеолит - Соңғы ашелль, мустьер
б.з.б.40мың - 12мың - Кейінгі палеолит(ориньяк, солютре, мадлен)
б.з.б.12-5мың ж - Мезолит
б.з.б.5-3мың ж - Неолит
б.з.б.4-3мыңж - Энеолит
б.з.б.2-1мыңж - Қола дәуірі
б.з.б 1мыңж - Темір дәуірі
1959-60ж - Австралопитек(епті адам), шығыс
Африка(олдувай) жас1-млн750мың ми көлем-652см
1890-91ж - Питекантроп Ява аралы
1927 - Синантроп пекин(Чжау-коу-дян)
1856 - Неандерталь(саналы) Германия(неанд. үңгірі)
Кроманьон - Кро-маньон үңгірі(Франция)
1938 - Тесіктас(Өзбекстан) неандертальдық бала 8-9 жасы
б.з.б.18-15ғ - Ерте қола дәуірі(федоров)
б.з.б.15-13ғ - Орта қола (алакөл)
б.з.б.13-8ғ - Кейінгі қола(замараев)
1914ж - Б.В. Андриановтың қазба жұмысы(Андронов)
б.з.б.3мыңж - Қаз-ның дала,тау жерде енгіншілік пайда болды
Кен өндіру басталды
б.з.б.2-1мыңж - рулық қатынастар ыдырап, фтайпалық
бірлестіктер п.б.
б.з.б.8-3ғ - Ерте темір
б.з.б.3-б.з.6ғ - Кейінгі темір
Сақтар
б.з.б.8-6ғ - Ерте сақ
б.з.б.5-3ғ - Соңғы сақ
Бесшаты қорымы - Іле өзені (Шылбыр) 31 обадан
ірісі диаметр-104м биіктігі 17м
Б.з.б.7-4ғ - Сақ тайпалар одағы құрылды
Геродот б.з.б.5ғ Тарих еңбегі
б.з.б. 6ғ - Томиристің Кирмен соғысы (б.з.б.529ж)
б.з.б. 519-518ж - 1Дарийдің тиграхауда сақтарымен соғысы.
б.з.б.330-327ж - А.Македонскимен соғысы (Спитамен ерлігі)
б.з.б. 480ж - парсылармен қосылып. Фермопиль
б.з.б.490ж - Марафон шайқасы, гректерге қарсы
б.з.б.7ғ - Сібір, Қазақстан, Еділ бойы Андық стиль п.б.
б.з.б. 6ғ - ойшыл Анахрис(Анарыс)
Ғұндар
б.з.б. 206ж - ғұн билеушісі Мөде үйсіндерге шабуылдада.
б.з.б. 55жыл - ғұндар 2-ге бөлінді
б.з. 93ж ғұндардың Қаз-ға 2-ші рет қоныс аударуы
Атилла - 410-456ж
451ж - Атилла Кталаун даласында рим-франк
одағына қарса соғысты
452ж - Атилла Италияны ойрандап, Падуя, Миланды алды.
453ж - Атилла қайтыс болды.
Үйсіндер
б.з.б. 2ғ - Орталық Азиядан Жетісуға көшті.
б.з.б. 160ж - Тиграхауда сақтарының жерін мекендеді
б.з.б. 73ж - үйсіндер 3 бөлінді
Халқы- 630мың, тілі - көне түркі, билеуші - гуньмо
Қанлылар
б.з.б.2ғ қытай деректерінде жазылған
Астанасы - Битянь, халқы - 600мың, титулы - хан
552-603ж - Ежелгі Түрік қағанаты
535ж - Бұмын түркі тайпаларды біріктіре бастады.
546ж - теле тайпасы қосылды.
552ж - Бұмын 50мың әскерімен аварды талқандады
561-563ж - түріктер эфталиттерге қарсы Иранмен
әскери одақ құрды
567ж – Бұхар түбінде түріктер эфталиттерді женді
568ж- түрік көпесі Маниах Византия императорымен
сауда әскери одақ құрды
575ж – Иран мен Византия келісім жасады
603ж- Қағанат 2-ге бөлінді
603-704ж Батыс Түрік қағанаты
Астанасы – Суяб
Халқы – үйсіндер, қаңлылар, қарлұқтар, түркештер,
шығылдар, яғмалар
Алғашқы қағаны – Тардуш (Дато)
Күші Жеғұй, Тон жабғу қағандар тұсында арта түсті
640-657ж – Тайпааралық соғыстар
659ж – Таң империясы Жетісуды басып алды
704-756ж – Түркеш қағанаты
Териториясы: Жетісу, Іле, Шу, Талас алқаптары
Алғашқы қағаны – Үшелік
Астанасы – Суяб, жазғы- Күңгіт
706ж – түркештер соғдылармен одақтасып,
Бұхар маңында арабтарды жеңді
709ж – соғды ханы Тархун көмектесуден бас тартып,
арабтар Бұхарды жаулады
Сақал қаған Үшеліктің ұлы Орта Азияны бағындырды
711ж – қара түркештер Ш.түрік қағанымен бірге
Сары түркештерді жеңді
723ж – Сұлық қаған (сүзеген) арабтарға соққы берді
732ж – арабтар түркештерді ығысытырып,
Бұхарды жаулады
736ж – Сұлық қаған арабатрға қарсы шығып,
Тоқарыстанға жетіп жеңіледі.
738ж – Баға-Тархан Сұлықты өлтіреді
748ж – қытайлар Суяб қаласын жаулап, қирады
751ж – Атлах шайқасы қытайлар мен арабтар
арасында(қарлұқтар араб жағына шықты)
756ж – қағанат қарлұқтарға қарсы тұра алмай, қирады
756-940ж - Қарлұқ қағанаты
742ж - қарлұқтар, ұйғыр, басмыл тайпалары бірікті
8ғ (746ж) – ұйғыр қысымымен Жетісуға көшті
756ж – қарлұқ қағанаты құырылды
Астаналары – Суяб, Тараз,
766-775ж – Қарлұқтар Қашғарияны жаулады
791ж- Қарлұқтар ұйғырлардан жеңілді
812ж – Арабатардан жеңілді
840ж – Білге Құл-қадырхан қаған жариялап,
қарлұқтар бостандығы
Тайпалары: тухси, шігіл, азкікші, түркеш, халаж, жарұқ, барысхан, көкеркін, бескіл
9ғас. Аяғы – саманилер Исфиджабты басып, Таразды қоршады
840ж – ұйғыр қағанаты құлап, қимақты 7 тайпа құрды.
Эймур, имақ, қыпшақ, татар, баяндур, ланиказ, ажлар.
940ж – Қашғардың билеушілері Баласағұнды жаулап Қарлұқ қирады.
9-11ғ – Оғыз мемлекеті
Териториясы: Сырдария – Еділл аралығы
Астанасы – Янгикент, Билеушісі – жабғу
Тацпалары: қалаж, жағра, жарұқ, қарлұқ, баяндұр, имур, қарабұлақ
965ж – Киев русімен одақтасып, Хазарияны талқандады
985ж – князь Владимирмен одақтасып,
Еділ Бұлғариясые жеңді
9-11ғ Қимақ мемлекеті
Астанасы – Қимақия(Ертіс бойында), Қарантия(Алакөл жағасы)
Қимақтарда 16 қала, 12-сі Ертіс бойында
893ж – Исмаил ибн Ахмад Таразды алып, қаладағы
бас шіркеуді мешітке айналдырды
11-12ғ – Ислам қыпшақтар арасында таралды
942-1210 Қарахан мемлекеті
Негізі салушы – Сатұқ Боғра хан
955ж – Мұса хан билігі орнады
960ж – Мұса хан исламды мемл-к дін етіп жариялайды
Қарахандарға қосылған аймақтар:
990ж – Тараз, Исфиджаб
992ж – Хотан, Бұхар
999ж – Саманилер, 11-12ғ –Мәуеренахр, жетісу
Астаналары – Қашғар –мұса хан
Баласағұн – Сүйлемен орталығы
1007ж – наймандар мен керейттер несториандық
бағыттағы христиан дінін қабылдады
1065ж – селжұқтар билеушісі Алып-Арслан қыпшақтарға қарсы
1041ж – Шахмәлік Хорезмді жаулады
1043ж – Шахмәлік селжұқтардың қолынан қаза тапты
Маңғыстауға жорық жасап, қыпщақтардың бір бөлігін тәуелді етті
11ғ-1219ж – Қыпшақ мемлекеті
1069ж – қыпшақтар Хорезмге қарсы жорыққа шықты
1089ж – селжұқтар сұлтаны Мәлік шах Батыс қағанатты
бағындырды
1102ж – Баласағұн мен Тараздың билеушісі Қадыр Жебірейіл
Мәуеренахрды жаулады
1125ж Ляо империясы құлап, 40мың отбасын басқарған
Елұй Дашы Жетісуға қоныстады
1127- 1156ж – хорезм шахы Атсыз
1128ж – қарақытайлар Шығыс хандықты жаулап, Жетісуда
үстемдік етті
1128-1211ж Қарақытайлар мемлекеті
1128ж - қаңлылар мен қарлұқтарға қарсы қарахан-қарақытай
одағы жасалды.
1133ж – Атсыз Дешті қыпшаққа ілгерілей еніп, қыпщақтарды жаулады
1137ж - Мәуереннахр билеушісі Махмудты женді
1141ж – Қарақытайлар Қарахан мемлекетін түгел жаулады
1141ж – қарақытайлар селжұқ-қарахан әскерін жеңіп,
нәтижесінде орталық Мәуереннахрды, Бұхарды бағындырды
1143ж – Елұй Дашы қайтыс болып, билікке әйелі Табуян ие болды
1150ж – Иле горхан(Елұйдың баласы) тұсында халық санағы жүргізілді
1155ж – Иле қаза болып, билік Елұй Дашының қызы Бұсұғанға көшті
1155-1227ж – Есугей баласы Темучин өмір сүрген жылдары
1169ж – Елұй Чжилугу тұсында әр аймақ билеушілері тәуелсіз саясат
жүргізе бастады.
1172-1200ж – Хорезм шахы Текеш қыпшақ ақсүйектерімен жақындасу
саясатын жүргізді
1200-1220ж – Хорезм шахы Мұхаммед Сығанақ аймағын қосып алды
1203ж – моңғолдар шапқынщылығынан Керей мемлекеті құлады
1204ж – Шыңғыс хан 45мың әскерімен наймандарды бағындырды
1206ж – Онон өзені бойында ақсүйектер құрылтайында
Темучин Шыңғыс хан болып сайланды
1207-1211ж – Сібір халықтарын, Енисей қырғыздарын,
Шығыс Түркістанды бағындырды
1208ж – Жетісуға келген найман ханы Күшлік
қарақытайларды женді
1210-1211ж – қарлұқтар билеушісі Арыслан хан Шыңғыс
хан билігін мойындады
1210ж – Хорезм Шахының қарақытайларға қарсы соғысы басталды
1211ж – Наймандар Жетісудағы билікті тартып алып,
қарақытайлар мем-ті құлады
1216ж – Мұхаммедтің Қадыр ханға қарсы жорығы кзінде,
Торғай даласында меркіттерді қуып келе жатқан Жошы
бастаған моңғолдармен соқтығысып қалды
1217ж – Шыңғыс хан Алмалықты алды
1218ж – Баласағұн соғыссыз берілді
1218ж – Отырарға 450 адамдық сауда керуен жіберді
1218ж – Жебе ноян шабуылынан Найман хандығы құлады
1219-1221ж – Орта Азия түгелдей жаулап алынды(Шаңғыс ханмен)
1219-1224ж – Қазақстан мен Орта Азия Шыңғыс хан империясына қосылды
1219ж – моңғол шапқыншылығынан Қыпшақ мемлекеті құлап,
жері моңғол ұлыстарына енді
1219ж – 150 мың моңғол әскері Ертістен Сырдарияға қарай қаптады
1219ж – қыркүйек Отырар қоршауы басталды (5 айға созылды)
1220ж – ақпан, Отырар жау қолына көшті№ Қаланы тонап жермен жексен етті
1221ж – Үгедей әскері Шыңғыс хан қолымен қосылып Бұхар мен Самарқанды,
Хорезмді бағындырды
1226-1280ж – Ақ Орда негізін салушы Орда Ежен(Жошы үлкен баласы)
1227ж – Шыңғыс хан қайтыс болып, орннына Үгедей отырды
1227-1428ж – Ақ Ода хандығы өмір сүрді
1227-1255ж – Батый хан тұсында Алтын Орда империясына тәуелді болды
1227ж – Жошы қайтыс болып, орнына ұлы Батый отырды
1235ж – Қарақорымда құрылтай өткізілді. Мәселе: еуропаға жорық
1236-1342ж – Еуропаға жорық жасалды. Батыс Дешті қыпшақ, орыс княздықтары, Мордова, Еділ бұлғарлары, Қырым, Солт.Кавказ, Польша, Венгрия, Чехияны жаулады
1237ж – елбөрілі тайпасынан шыққан Башман бастаған қыпшақтар көтерілісі
1238ж – Бұхарда Махмұд Тараби бастаған көтеріліс
1241-1242ж- қыпшақтардың Жошы ұлысындағы көтерілісі
1243ж – Еділдің төменгі бойында Алтын Орда мемлекеті құрылды
1245-1247ж – Папа 4 Иннокентийдің Күйік ханға жіберген елшісі Плано Карпни Оңт. Оңт. Шығыс Қазақстандағы шапқыншылық зардаптары туралы жазды
1245ж – араб графикасымен жазылған «Треджуман түркі уа-араби» кітабында шамамен 2,5 мыңдай сөз енгізілген
14ғ 30 жылдары – Алтын Ордада түркі тіліндегі әдеби ескерткіш «Хұсрау уа Шырын» (авторы ҚҰТБ) жазылды
1250ж – Бейбарыс бастаған Бағдат әулетінің үстемдігі орнады
1251ж – Үгедей ұлысы жойылды
1253-1255ж – Француз королі 9 Людовиктің Мөнке ханға жіберген елшісі Вильгельм Рубрук егіншілік күйрегені, Іле алқабындағы қалалардың қирағаны туралы жазды
1257-1267ж – Берке хан тұсында тәуелсіздігін жариялады
1260ж – Мөнке қайтыс болған соң інілері Арыс-Бұға мен Құбылай өздерін хан етіп жариялады
1260-1306ж – Ноғай - Алтын Орда әскерінің қолбасшысы, Жошы ханның немересі
1264ж – Құбылай Арығ-Бұғаны талқандап, империя ханы болды
1267-1280ж – Мөнке хан тұсында өз атынан теңге щығарды
1269ж – Шағатай Әулеті мемлекетіңің құрылуы
1269ж – ханнан тәуелсіз Хайду мемлекеті құрылды(1269-1301)
15ғ 1346ж – Хайду мемлекетінен Моғолстан бөлініп шықты
1271ж – Мәуереннахр билеушісі Масуд-бек ақша реформасын жүргізді
1273ж – Ноғай Византия императының қызына үйленді
1303ж – «Кодекс куманикус» (Қыпшақ кітабы) фольклер үлгілері сақталған
1306-1307ж – Щағатайдың шөбересі, Барақ ханның баласыТува билікке келді
1312-1342ж - Өзбек хан тұсында мем-т күшейді
1309-1315ж – Ақ орда алғашқы ханы Сасы Бұға
1312ж - Өзбек хан исламды мем-к дін етіп жариялады
1315-1320ж – Сасы бұға мұрагері Ерзен хан
1318-1326ж – Кебек хан (Туваның баласы)
1321ж – Кебек ханның ақша реформасы бойынша, күміс динар «кебеки» атанды
1326-1334ж – Кебектің мирасқоры, інісі Тармашырын орталықтандыру саясатын жүргізді
1342-1357ж – Жәнібек хан тұсында мем-т күшейді
1357-1380ж – Билік үшін күресте 25 хан ауысты
15ғ – ортасына қарай Алтын Орда бірнеше ұлыстарға бөлінді
1320-1344ж – Мүбәраққожа хан Алтын орда ханы болды
1353ж – Хорезмидің қыпшақ
1354-1364ж – билік үшін тартыста 12 хан қаза тапты
1361ж – Тоғылық Мәуереннахрды басып, баласы Илияс Қожаны Билеуші етті
1365ж – Ілияс Қожа Мәуереннахрға жорыққа аттанып, Сырдария бойында, Ташкент түбінде Темір әскерін жеңеді
1364-1375ж – Орыс хан кезінде Ақ орда Алтын Одадан бөлініп, тәуелсіз хандығ болды
14ғ 70-жылдары Астраханьды (Қажы –Тархан) алды
1370ж – Темір Мәереннахрды билікке ие болды
1371-72ж – Темірдің Моғолстанға алғашқы жорықтары
1374-1375ж – Орыс хан Сарай Беркені алды
1377ж – Сауран қаласының түбінде Орыс ханның 2-ші ұлы Темірмәлік пен Тоқтамыс арасында кескілескен ұрыс болып, Тоқтамыс жеңіліс тапты
1379ж – ұрыста Тоқтамыс Темірмәліктің әскерін талқандап, Сығананқта басып алды
1380-1395ж – Тоқтамыс Алтын Орда ханы болды
1380ж – Куликово шайқасында түменбасы Мамй әскері Дмитрий Донской әскерінен жеңілді
1382ж – Тоқтамыс Мәскеуді өртеді, Хорезмге шабуыл жасады
1385-1399ж – Қыдыр-Қожа хан Темірді жеңе алмай, өзін оның вассалы деп мойындады
1388ж – Темір Иранға жасалған жорығынан оралып, бүлік шығарған Хорезм халқын қырғынға ұшыратты
1389,1391,1395ж - Әмір темір жорықтары Алтын Орданы әлсіретті
1390ж – Моғолстанды қайтара шабуылдап, жетісу қаңырап бос қалды
1390-1405ж – Барлас тайпасынан шыққан Тарағай бектің баласы Әмір Темір билігі
1391ж – Құндызша деген жерже тоқтамыс пен Темір әскерлері ұрысқа қатысты
1395ж – Кавказдағы Терек өзенінің аңғарындағы шешуші шайқаста Әмір Темір Тоқтамысты жеңіп, Сарай Беркені қиратты
1395ж - Әмір Темір Терек алабында Тоқтамысты талқандағаннан кейін бірге жүретін Орыс ханның баласы Қойыршыққа патшалық тон, алтын қылыш және хан сарайын күзететін батыр әскерлері мен Жошы ұлыстығының хандығын тапсырған
1395-1419ж – Ноғай Ордасының негізін салушы әмір Едіге(орталығы Сарайшық)
1396-1411ж – Едіге Алтын Орданың билеушісі болды
1397ж – Әмір Темір Иассыда(Түркістанда) Ахмет Йассауи кесенесін салғызды
1398ж – Тоқтамыс хан Едігеден жеңіліп, Батыс сібірге қашып, қолдау тапты
1404ж – Әмір Темір Қытайға жорыққа дайындалды
1405ж – Темір жолда ауырып, Отырарда қайтыс болды
1408-1418ж – Мұхаммед хан Темір ықпалынан құтылып, Шү-Талас бойын қайтарып алды
1418-1429ж – Уайс хан астананы Ілебалық қаласына көшіріп, ойраттарға батыл қарсылық көрсетті
1423-1428ж – Ақ Ордада Орыс ханның немересі Барақ билік етті
1428ж – билікке Шайбан ұрпағы Әбілхайыр хан келді
1426-1440ж – Едіге ұлы Нұраддин тұсында Ноғай ордасы АО-дан бөлінді
1429-1462ж – Уайс баласы Есен-Бұға өкімет билігін иеленді
1430ж - Әбілхайыр хан Махмуд қожаны өлтіріп, Батыс Сібір Әбілхайыр қарамағында өтті
1430ж - Әбілхайыр Тобыл өзені бойында Махмуд Қожаны женді, Хорезмді басты, Үргенішті талқандады
1431ж – астанасы Тура қаласы
1446ж - Әбілхайыр Сырдария бойындағы Сығынақ, Созақ, Аққорған, Өзгент, Аркөркі жаулады
1446ж – даланың күшті билеушісі Мұстафа Әбілқайырға соғыс ашып, жеңіліс тапты
1456ж – Орыс ханның немелері Керей мен Жәнібек сұлтандар Өзбек ханы Әбілқайырға қарсы шығып, өзін қолдайтын тайпалармен Жетісуға көшті
1456-57ж - Әбілхайыр хан Сығанақ маңында Үз Темір Тайшы бастаған ойраттармен соғысып, жеңіліп қалды, Сығанақ бекінісіне тығылды
1457ж – Әбілхайыр Үз Темір бастаған ойраттардан Сығанақ түбінде, Көккесен деген жерде жеңілді
1465-66ж – Қазақ хандығы құрылды(М.Хайдар Дулати)
1465-1560ж – 15ғ-16ғ аралығы, Шлкиіз Тліеншіұлы жыраудың жылдары
15ғасырда – Асан Қайғы өмір сүрді, Қазтуған- көрнекті ақын жырау
1468ж - Әбілхайыр хан Моғолстанға жорыққа аттанып, жолда кенет қайтыс болады
1468ж – Батыс Сібір хандығына шайбанилік Ибақ хан болып, Орыс мем-мен байланыс орн
1470-1510ж - Әбілхайыр немересі Мұхаммед Шайбан қазақ хандарымен Сырдария мен Қаратау аймағындағы қалалар үшін күрес жүргізді
1480-1511ж – Бұрындық хан қазақьарды басқарды
1480ж – қазақ хандығының жағына Моңғол билеушісі Жүніс қосылды
1481-1483ж – Ибақ хан 3 Ивамен сауда қатынастары туралы шарт жасасты
1482-1485ж – Жүніс хан Ташкент пен Сайрамды жаулады
1486ж – қазақтар Шайбанидің інісі отырған Иасы қаласын қоршап, ұрыс нәтижесінде, Шайбани жеңіліп, Хорезмге қашты
1490ж – моғол билеушісі Жүністің баласы Сұлтан Махмұд Отырарды басып алды да, Мұхамед Шайбаниге берді
1495ж – Іле Алатауы етегінде өзбектер жеңіске жетіп, Сыр бойындағы қалаларды иеленді
1495ж – Темір әулетінің ақырғы өкілі Махмұт сұлтаннан қаланы(Түркістан) шайбани тарып алды
1499-1552ж – Мұхаммед Хайдар Дулати өзінің «Жаһаннама», «Тарих-и-Рашиди» деген еңбектерін жазды
1500ж - Мұхаммед Шайбан Самарқанды алды
1501-1502ж - Мұхаммед Шайбан Орта Азияны жаулады
1505-1533ж – Қасым Василий3 мен орыс мемлекетімен дипломатиялық қатынас орнады
1509ж – Мұхаммед Шайбани көп әскерімен Жаныш сұлтан қыстап отырған Қараталға күтпеген жерден шабуыл жасап, қазақтарды жеңіліске ұшыратты
1510ж – жылы (Сібір хандығы ханы) Көшім Ноғай Ордасының Алтыұл ұлысында туған
1510ж - Мұхаммед Шайбан Сығанақ түбінде Қасым ханның әскерінен жеңіліп, қазақ даласындағы ықпалы жойылды
1510ж - Мұхаммед Шайбан Иран шахымен 1Исламмен шайқаста жеңіліп, Мерв түбіндегі қаза болды
1511-1518ж – Қасым хан билігі (Әз Жәнібектің ұлы)
1513ж – Қасым хан Сайрамды алды
1513ж – Бабырдың ізбасары Қаттабек шақыруымен Қасым хан онымен одақ жасасып, Ташкент билеушісі Сүйініш қожаға соғыс ашты(Ташкенте жараланып Сайрамға шегінді)
1513ж – Моғолстан ханы Сұлтан Саидпен одақтас болып, Ташкентке бірігіп жорық жасауға келісті
1514ж – Сұлтан Саид Шығыс Түркістанға кеткен соң Қасымның Жетісудағы билігі нығайды
1518-1523ж - Мамаш
1523 (1521)ж – Қасым хан Сарайшық қаласында қайтыс болды(Қ.Жалайри)халық 1млн. жетті
1523-1533ж – Қасымның немере інісі Тақыр хан болды
1524ж – Тақыр Сұлтан Саидке қарсы қырғыздармен одақ жасасты
1527ж – Тақыр хан қырғыздармен одақ құрып, өз билігін қырғыз халқына да жүргізді
1533-1534ж – Бұйдаш хан Тақырдың інісі хан болды
1534-1535ж – Қожа Мақмұт хан болды
1535-1538ж – хан атағы болған қазақ сұлтандары: Тоғым хан, Ахмет хан, Хақназар, Наурыз-Ахмет хан
1537-1580ж – Хақназар Қазақ хандығының ханы болды, Қасым баласы
1555ж – Көшім ноғайлар мен қазақтардың жасақтарын басқарып, Сібір жұртын билеген Тайбұға руымен соғысады
1560ж – моғолдар қазақ-қырғыз соғыс одағын женді
1563ж – Сібір ханы аттанды
1563ж – Шайбан әулетінен шыққан Көшім қазақ хандығына қарсы болды
1569ж – Хақназар сауда қатынастары Семен Мальцев
1573ж – Қазақ хандығына жіберілген Мәскеу елшісі Чебуков Көшім бұйрығымен өлтірілді
1573ж – Третьяк Чебуков қазақ хандығы туралы мәліметтер қалдырды(4 иван тұсында)
1574-1575ж – Иван грозный Сібірге А.Личеницын басқарған отряд жіберді, бірақ орыс әскері жеңіледі
1577ж - Борис Доможиров дерегі: Хақназар өзін патша, әрі ұлы князь деп санады
1579ж – қазақ сұлтандары Ташкентке келген кезде Хақназар Баба сұлтанан жер сұрады
1580ж – Баба сұлтанның тыңшысы Хақназарды өлтірді
1580-1582ж – Хақназардың немере інісі 80 жастағы Шығай таққа отырды
1580ж – Сібір ханы Көшіммен соғыста қолға түскен Ораз-Мұхаммедті орыс тұтқынынан босатты
1582ж – жаз Шығайдың баласы Тәуеклдің Йассы маңында Баба сұлтан мен соғысы
1582-1598ж – Шығай қайтыс болып, орнына баласы Тәуекел отырды
1582ж – 1 қыркұек атаман Ермак 540 казак пен Строгановтардың 50 қызметкерін алып, 30 кемемен Сібірге аттанды
1582ж – Бұхардың жауынгер ханы Абдаллах Түркістанды иеленіп, қаланың билеушілерін өз қолымен өзгертіп отыратын болды
1583ж – Тәуекел хан Өзбек ханымен жасасқан шартты бұзды
1584ж – Ермак Көшімнің құрған торынан қаза болды
1586ж – Тәуекел Түркістанды басып, Ташкентке қауіп төндірді
1586-1594ж – Тәуекел билікке таласқан Хақназар ұлдарымен күресті
1588ж – Ташкентте Абдаллах ханға қарсы көтеріліс басталды
1594ж – Тәуекел хан Мәскеуге Құл-Мұхаммед бастаған елшілік жіберді
1595ж – Мәскеуден Тәуекел ханға тілмаш Вельямин Степанов елшілігі жіберді
1598ж – жазы Тәуекел хан әскерімен Мәуереннахрға кірді
1598ж – Тәуекел Орта Азияға жаңа жорық бастады
Қазақстан тарихы
Сообщений 1 страница 7 из 7
Поделиться12012-10-02 04:04:11
Поделиться22012-10-02 04:05:17
1598ж – Тәуекел Ташкентте қайтыс болды
1598ж – Шайбани әулетінің орнына Аштархани әулеті келді(1598-1743)
1598ж – Көшім біржола жеңіліп, Зайсан өңіріне қашты
1598ж – Сібір хандығы Ресей құрамына енді
1598-1628ж – Есім хан билігі
16 ғ 2-ші жартысында - Ноғай Ордасы ыдырап екіге бөлінлі
1600ж – Үлкен ноғайлы мырзалары Борис Годунов тұсында, Ресейге тәуелділігін мойындап, Иштерек мырза князь атағын аттанды
1613-1627ж – Тұрсын Мұхаммед хандығы
1616ж – Есілде бекініс салынып, жоңғарлардың Ертіс бойымен ілгері жылжуына жол жабылды
1619ж – Орыс патшасы жоңғарлардың қазақ даласына енуіне шек қойды
1624ж – Есім хан мен Тұрсын хан бірлесіп, Абылай сұлтанды жазалау үшін Әндіжанға жорық жасады
1627ж – Есім хан Тұрсын Мұхамедтті өлтіреді
1627ж – ойрат одағы ыдырады: қалмақтар батысқа, хошоуттар Тибетке жер ауды, жоңғарлар Жоңғарияда қалды
1629-1652ж – Жәңгір хан болды
1628ж – Есім қайтыс болып, Ахмет кесенесінде жерленді
1629-1652ж – Қазақ ханы Есімнің ұлы Жәңгір болды «Салқам Жәңгір»
1634ж – қалмақтар шабуылынан, Үлекен ноғайлы Еділдің батысындағы Кіші Ноғайлылраға қосылды
1635ж – Батыс Моңғолияда жоңғарлардың әскери-феодалдық мемлекеті құрылды
1635ж – Батур Қонтайшы Қазақстанның оңтүстік аудандарына шабуыл жасап, Жетісудің көп бөлігін жаулаап алды
1635-1654ж – Батыр қонтайшы биледі
1635ж – Батыр қонтайшы Жетісудың көп бөлігін жаулап алды
1643ж – Орбұлақ шайқасы
1643ж – Жәңгір ханның 600 жанкешті сарбаздары жоңғардың 50мың әскеріне қарсы тұрып, жеңіске жетті
1652ж – Ресейден зеңбіректер сатып алып, қаруланған жоңғарлар Қазақ жеріне қайта шабуылдап, қазақ әскерін женді, майданда Жәңгір хан қайтыс болды.
1657-1718ж - Әз-Тәуке хан билігі
1663-1756ж - Әлібекұлы Төле Би Жаныс руынан шыққан ұлы жүздің биі
1666-1722ж - Әйтеке би
1667-1764ж – Қаз дауысты Қазыбек Орта жүз Арғын ішіндегі Каракесек
1680-1718ж – Тәуке хан билігі
1687-1688ж – Тәуке Орта Азиямен сауданы дамытты
1686-1693ж – Сібірге 5 рет елшілік жіберіп орыс-қазақ қатынастарды дамытты
1680ж – жоңғарлар Оңт. Қазақстанға жорығы кезінде Түркістанды ала алмады
1690-1775ж – Бөгенбай батыр
1691-1769ж – Қаракерей Қабанбай (шын аты Ерасыл)
1694ж – Тәуке хан 1Петрмен елші Аталықов арқылы сауда байланысын күшейту туралы келісті
1693-1748ж – Кіші жүзде Әбілхайыр билігі
1706-1781ж – Құттымбекұлы Наурызбаай,
1710ж – Қарақұм жиыны
1711-1781ж – Абылай хан өмір сүрген жылдары
1716ж – Омбы, Ямышевск бекіністері салынды
1716ж – Қайп ханның 1 Петрге жіберген елшілігі
1716ж – жоңғар шапқыншылығы кеулей бастағанда Тәуке Хан Сібір Губернаторы князь М.П. Гагаринге енлшісін жіберіп, қалмақтарға қарсы күресте қолдауын өтінген
1717ж – Железинск қамалы салынды
1718-1726ж – Батырдың(Болат-Тәуке ханның бел баласы) билігі
1718ж – Семипалатинск қамалы салынды
1718ж – 3 жүзді билеген Тәуке қазасынан кейін жоңғар шапқыншылығы күшейді
1718-1750ж – Кіші жүзді Күшік биледі
1718ж – Аягөз шайқасы
1720ж - Өскемен бекінісі салынды
1720-1740ж – Ұлы жүзді Жолбарыс хан басқарды
1722ж – Цинь императоры Канси қайтыс болғаннан кейін Жоңғария барлық әскерін Қазақ еліне қарсы жіберуге мүмкіндік алды
1723ж – Цеван-Рабдан бастаған 70 мың жоңғар әскері 7 шепке бөлініп Қазақ өлкесін ойрандады
1723-1727ж – Ақтабан шұбырынды, алакөл сұлама, ақ мешін
1725ж – жоңғарлар Түркістан мен Ташкентті жаулады
1724-1738ж – Сәмеке хан Орта жүз аймағын биледі
1726-1730ж – Болат хан билігі
1726ж – Қалмақ қырылған шайқасы. Сарысудың орта ағысы(Торғай даласы)
1726ж – Ордабасы жиыны. Үш жүздің жасақтары жиналып, жауға соққы беру жөнінде келісімге келді
1729ж – Аңырақай шайқасы (Балқаш көлі оңт.)
1730ж – Кіші жүз билері Әбілхайырға Жоңғарияға қарсы күресу үшін Ресеймен әскери одақ құруды тапсырды, алайда Әбілхайыр елшлеріне Ресей құрамына кіру құжатын тапсырды
1730-1829ж – Райымбек БАтыр
1731-1748ж - Әбілхайыр Кіші жүзге хан болды
1731ж – 19 ақпан елшілер Сейітқұл Құндағұлұлы, Құтлымбет Қоштайұлының Кіші жүзді империя құрамына қабылдау туралы ұсынысын императрица Анна Иоановна қабылдады
1731ж – қазанда А.И Тевкелев басқарған елшілік жіберілді
1731ж – 10 қазан Кіші жүздің 27 старшинасы Ресейдің қол астыга кіруге ант берді
1733ж – Уса Серен бастаған жоңғар қолы Қара Ертіспен келіп, зайсаеға, Аягөзге жетіп, Қарқаралы, Баянауыл тауларые асып, Кәрітауға ат басын тірейді
1734-1771ж – Орта жүз ханы Әбілмәмбет билігі
1734ж – 10 маусым императрица Анна Иоаннова Ұлы жүзді Ресей құрамына қабылдауға келісімі жөнінде жарлық шығарды
1734ж – мамырда орыс үкіметі Сенаттың хатшысы И.К.Кирилов басқарған экспидиция жабдықтады
1735ж – Ор өзені бойында Ор бекінісінің негізі салынды
1738ж – тамыз айында Орынбор комиссияның басшысы, тарихшы В.Н. Татищев Орынборда қазақ сұлтандарының съезін өткізді. Кіші жүзден 15 Орта 27 старшина ант берді
1740ж – 28 тамыз Әбілмәмбет хан мен Сұлтан Абылай Орынборға келіп Ресей билігін мойындады
1740ж – Иран әміршісі Нәдіршахтың Хиуаны талқандап, Сырдария өңіріне жақындауы қазақтардың жағдайын ауырлатты
1741-42ж – Қолдан Церен ОРта жүз бен Кіші жүзге екінші ақтабан шұбырынды жорық жасады
1742ж – Абылай сұлтан жоңғар тұтқынына түсіп, 1743ж қиыншылықпен босады
1741-1742ж – Орта жүз қазақтары Ор бекінісіне дейін ығыстырылып, қалмақтардың бмлігін мойындауы талап етілді
1742ж – 2 қыркүйекте Орынбор комиссияның бастығы И.Неплюев Галдан Церенге хат жолдап, Ресейдің қарамағындағы қазақтарға қысым жасамауды талап етті.
1742ж – 20 мамыр Ресей Сенаты қазақтарды және шекалалық бекіністері қорғау жөнінде жарлық шығарды
1742-1802ж – Сырым Датұлы өмір сүрген жылдары. 1775ж Пугачевтің жасағын басқарды
1743ж – Орынбор шекаралық комиссияның төрағасы И.И. Неплюев Орска қалашағын жаңа жерге көшірді.Қоныс Орынбор деп аталды
1743ж – тұтқынан босаған Абылай жоңғар феодалдарымен күресті өрістетті
1745ж – қонтайшы қазасынан кейін таққа таласушылардың бірі Әмірсана Абылайды паналап, Орта жүзге қашты
1745ж – Жоңғар қонтайшысы Галдан Цереннің қайтыс болуына байланысты таққа талас басталып, Орта Азия жағдайы шиеленісіп кетті
1745-1759ж – қазақ даласы арқылы Орынборға жеткізілген 135447 қой, 49697 жылқы, 7740 ешкі, 238 бұқа жалпы құны 1млн. сом шмасында бағаланған
1747ж – Хиуа тағына Батыр сұлианның баласы Қайыптың отыруы қазақ ханының бұл өңірдегі ықпалын әлсіретті
1747ж – патшайым Елизавета Петровна үкіметі Демидовтар әулетінің қолында болған Алтай тау-кен кәсіпорындарын орыс патшаларының меншігі деп жариялады
1748ж – Ор бекінісі маңында Әбілхайыр мен Ресей дипломаттары кездесіп, екі арадағы салқындықты жойғандай болды
1748ж – Ұлқияқ және Торғай өзендері арасындағы қақтығыста, Әбілхайыр Барақ сұлтан қолынан қаза тапты
1748-1819ж – Тілеуке Құлекеұлы. Шал-акын- Көкшетау өңірде туған. Әкесі-Абылайдың батыры, Анасы – Төле бидің туған қызы
1752ж – Қалмақтар Орта жүзге басып кірді
1752ж – Петропавл ешбінің салынуы
1753ж – Абылай сұлтан ірі қолды басқарып, Жоңғарияға шабуыл жасады
1755ж – башқұрт халқы патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы азаттық күреске шықты
1755ж – 19 шілдеде жоңғар мемлекетінің иелігі Маньчжур – Цинь өкіметінің меншігі деп жарияланды
1755ж – күзде Әмірсана күтпеген жерден Цинь билігіне қарсы шығып, Абылай мен Әбілпайызға арқа сүйеді
1756ж – 2 қыркүйек Жайық жағасына жақын жерлерде қазақтарға мал жаюға алғаш рет шек қойылды
1756ж – наурыз Маньчжур – Қытай әскері Іле өзенін бойлай Қазақ хандығын шекарасына жақындады
1756ж – Императрица Елизавета Петровна башқұрттардың көтерілісін басуға көмектескені ушін қазақтарға Жайықтың сол жағасында мал жаюға уақытша рұқсат етті
1757-1758ж – Орынбор өлкесін басқарған П.И.Рычков пен Тевкелев 1756ж үкімет шешімін ресми түрде іске асырудың орынсыз екенін түсінді
1757ж – маусым қолбасшылар Фу Дэ, Чжао Хой бастаған қытай әскері Қазақ еліне басып кірді
1757ж – 24 желтоқсан Кіші жүз ханы Нұралыға Жайықтан мал айдап өтуге қазақтарға тиым салынғандығы жөнінде шешім тапсырылды
1757-1760ж – Абылай Қытайдың билігін мойындады
18ғ 70 жылдары - белгілі қолбасшы Абылай Ходжент, Ташкент билеушілеріне соққы бенрді
1758ж – Жоңғария толық талқандалды
1758ж – Жоңғария дербес мемлекеті жойылып, орнына 1761ж империялық әкімшілік бірлестік – Шыңжан құрылды
1759ж – 1 қантар Үрімшіде Абылайдың сауда миссиясы жақсы қабылданды
1760ж – Ертіс өңіріне Ресейдің әр түпкірінен жерсіз шаруалар, қылмыскерлер, Дон казактары әкеліп қоныстандырылды.
1761ж – Абылай императрица Елизавета Петровнадан ағаш ұстасын және 200-300 пұт астық жіберуді сұрап отырықшылықты дамытты
1761ж – бұрыңғы жоңғар жерінде Шыңжаң(жаңа шекара) құрылды
1766ж - Әбілмәмбет хан Екатерина патшайымға хат жолдап, Түркістан арқылы өтетін ірі керуенді Семей, Жәміш бекіністерінде шек қоймай қабылдауға рұқсат алды
1767ж – 15 қараша 2 Екатерина Бұхар саудагерлеріне Қазақстан территориясында еркін сауда жасауға рұқсат берді
1769ж – П.С. Паллас өлкеге жасалған алғашқы ғылыми экспидицияның бірін басқарып, «Ресей империясының әр түрлі шет аймақтары бойынша саяхат» енбегін жазды
1769-1772ж – Н. Рычков өлкеде мәліметтер жинастырып, «Капитан Н.Рычковтың 1771ж қырғыз-қайсақ даласына саяхатының күнделік жазбалары» енбнгін жазды(1772)
1771ж – Түркістанда Орта жүз ханы Әбілмәмбет қайтыс болып, дәстүр бойынша ақсүйектер хан ұлы Әбілпайызды емес Абылайды хан сайлады
18ғ 50 жылдары – Кіші жүз ханы Нұралы 1742ж 19 қазандағы Жайық бойында мал жаюға тыйым салған патша үкімін жою талап етті
1773-1775ж – Еділ мен Жайық бойындағы Е.Пугачев басқарған соғыс. Орыс, башқұрт, татар, Орта және Кіші жүз қазақтары қатысты
1773-1774ж – Пугачев үндеулері Кіші жүзде жиі тарап, қазақтардың көтеріліске стихиялық бағытта тартылуы(қыркүек, наурыз)
1774ж – наурыз-күз Көтерілістің кең жайылуы
1775ж – Қозғалыстың саябырлап басылуы
1773ж – 20 қыркүйек Пугачев Нұралыға арнайы үндеу жолдады: жер мен суды қазақтарға қайтаруға уәде беріп, қазақтарды өзіне тарту мақсатын ұстанды
1773ж – қазан көтеілісшілер Пресногорьковск бекінісіне, Троицк, Гагарьевск редуттарына шабуылдады
1773ж – 7 қазаң Орынбор Губернаторы Петербургке хабарлағандай, қазақ руларының арасындағы қобалжу ерекше байқалды
1773ж – қарашаның 17 нен-18не қараған түні. Нұралының өкілі Зәбір молда Усиха өзені маңында Пугачевке жолықты
1773ж – қараша Пугачевтің манифесіне арқа сүйген қазақтар Жайықтың оң жағасына өтіп, малдарын жайды
1774ж – жаз Звериноголовск бекінісі төңірегінде Пугачев тығылып жүр деген лақап тарады
1774ж – күз Сібір шептеріне шабуылдаған қазақтар патша әскерінің қысымымен Сырдария бойына ығысиы
1774ж – күз қарауыл, кенжеғалы, қыпшақ, керей т.б. рулардан құрылған топтар Пресногорск, Петропавл, Верхнеозерный бекіністеріне шабуылдады
1774ж – күзінде генерал Деколонгтың Петербургке граф Панинге жолдаған хатында көтерілісшілердің күш алып кеткендігі соншалық, бекіністердегі гарнизондарға сүйеніп, қазақтардың толқуын басу мүмкін емес деп қынжыла хабарлады
1775ж – Пугачев көтерілісі әлсіреді. Суворов бастаған күш Пугачев көтерілісінің басты орталықтарын талқандағаннан кейін ғана қазақ өлкесінде де көтеріліс әлсіреді
1775ж – 7 қараша сыртқы істер коллегиясының жарлығы бойынша, қысқы уақытта Еділ, Каспий теңізі, Ертіс пен Жайықтың оң жағалауы, Ембі, Сағыз өзендері бойындағы жайылымдарды ппайдалануға рұқсат етілді
1775ж – шаруалар көтерілісін жаныштаған А.Суворовтың П.Панинге жолдаған хатында Сырым Датұлы патша үкіметіне қарсы күрескен топтардың басшысы деп сипаттлаған
1776ж – сәуірде генерал Н.А. Рейндорф «тыныштық» орнағаны туралы үкіметке хабарлады
1778ж – Орал казактарымен қақтығыста Сырымның балалары қайтыс болды
1778ж – 24 мамыр 2 Екатерина Абылайды тек Орта жүз ханы етіп бекітті
1781ж – Абылай дүние салды. Түркістандағы Ахмет Йассауи кесенесінде жерленді
1781-1819ж – Абылай мұрагері Уали хан болып сайланды
1782ж – Уәли Петропавл бекінісіне барып, Ресейге адалдыққа ант берді
1782-1783ж – жұт әсерінен малдың шығын болуын қазақ әскерлері жергілікті халыққа қысым көрсету үшін пайдаланды
1782ж – 27 желтоқсан патша үкіметінің 1775ж 7қараша жарлығы өзгертілді
1783-1797ж – Сырым Датұлы басқарған Кіші жүз қазақтарының көтерілісі
1783ж – күзі Сырымның Орал казак әскерімен ашық түрде кең арпалыс жолына түсуі басталды
1783ж – желтоқсан Сырымды оралдық казактар тұтқынға алды
1784ж – Сырымның қарындасына үйленген Нұралы хан оны көктемде тұтқыннан босатты
1784ж – маусым Сырымның Орал казак әскерімен кескілескен күресі басталды
1784ж – қараша Сағыз өзені бойында сырым тобы 1000 адамға жетті
1785ж – 17 ақпан көтерілісті басу үшін генерал-майор Смирновтың тобы жіберілді(300(237) казак,2432башқұрт)
1785ж – 15 наурыз көтерілісшілерге қарсы1250 казак тобымен старшина Колпаков және Пономарев аттанды. Көтер. Саны 7000 адам
1785ж – көктеміне дейін, көтерілісшілердің басты қимылдары патша үкіметінің Жайық бойындағы бекіністеріне, казак әскеріне қарсы бағытталды
1785ж – Премьер-майор Назаровтың басқаруымен Орал казактары Табын руына шабуылдады
1785ж – Кіші жүз старшындарының сьезі Нұралыны зандықтан тайдыру жөнінде шешеім қабылдады
1785ж – күзде қазақ билерінің (20 ру өкілдері) мәжілісі болып патша үкіметіне Нұралы тұқымдарын хан тағына жолатпау талаптарын қойды
1786ж – көктемде Орал әскери шебіне қашып, паналады
1786ж – Орынборда шекаралық комиссия құрылды
1787ж – Кіші жүзде патшаның әкімшілік билігінің төменгі сатылары ұйымдастырылды
1787ж – наурыздың 15 көтерілісшілерді талқандау үшін 1250қарулы казактары бар Орад казак әскерінің старшиналары Колпаков пен Пономарев жорыққа шықты
1789ж – Азиялық училище ашылып, моңғол, маньчжур, қытай, парсы т.б. тілдері оқытты
1790ж – Нұралы Уфаға жер аударылып, сонда қайтыс болды
1790ж – тамызда Төртқара руының өкілдері шетелдер коллегиясының мүшесі, граф А.А. Безбородкаға атаман Донсков үстінен шағым түсірді
1790ж – 21 қазан және 5 қараша бейбіт ауылдардың тынышын алмау туралы нұсқау шығарды
1790-1815ж – 1226 Кіші жүз қазағы Ресейге өтіп, башқұрт болып аттарын өзгерткен
1791ж – наурыз Сырым, Табын және Кердері руларына Мұғалжар тауларына қарай көшуді ұсынды
1791ж – Көтерілістің жаңа кезенінің кенеюіне Орск қаласының маңында Ералыны хан етіп сайлау әсер етті(1791-1794)
1791ж – маусымда Сырымның көтеріліс талқылау үшін старшындар съезін шақыру талабы орындалмады. Партизандық күрес әдісіне көшті
1791ж – Исатай Тайманұлы туды қозқаррастың қалыптасуына Жабай Бегалыұлы әсер етті
1792ж – Сырым Ресей империясына қарсы ашық күрес жариялады
1794ж – Ералы хан қайтыс болды
1795ж – Есім хан болып сайланды(1795-1797)
1796-97ж – қысқы жұт, ханның салықты көбейту, көтерілістің қайтадан ұштасуына себеп болды.
1796ж – Стамбулдан қымбат тауарлармен шыққан Бағдад көпестері Парсыны, Ауғанстанды, Үндістанды аралап, Семейге жетті
1797ж – 17 наурыз Сырым тобының хан сарайына шабуылы кезінде Есім хан өлтірілді
1797ж – күз полковник Скворник тобы Сырымды қудалауды бастады
1797ж - Төменгі Жайық бойындағы феодалдық топтар Қаратайды хан көтерді. Ол Кіші жүзде патша саясатына қарсы топты басқарды
1797-1805ж –Айшуақ хан болды
1797ж – Қаратайдың қуғынынан құтылу үшін Сырым Датұлы Хиуа хандығына өтіп кетті
1799ж – 21 қараша император 1 Павел жарлығымен Орта жүз қазақтарына (45000) Ертістің оң жағасына мал жаюға,, қайтадан қоныстануға рұқсат етілді
1799ж – Орта жүздің 1200 шаңырағы Ресейге өтіп, башқұрт болып аттарын өзгерткен
1799-1879ж – 19ғ Қазақ тарихы туралы жазған орыс тарихшы А.Левшин
18ғ 2-ші жартысы – Орыс саудасының белгілі орталықтар: Омбы, Семей, Өскемен, Бұқтырма(1761ж негізі қаланған
1801ж – патша үкіметі қазақ руларына Жайықтың оң жағасына өтуге, мал жаюға рұқсат берді
1801ж – 11 наурыз император 1 Павелдің жарлығымен Кіші жүз қазақтарының Жайық пен Еділ аралығында көшіп-қонуы зандастырылып, Бөкей хандығы құрылды
1801-1818ж – Петропавл кедені арқылы Қытайға өткізуге рұқсат етілген әр түрлі тауарлар құны 302763 сомға тең болды
1802ж – Сырым Датұлы Хиуада қайтыс болды
1802-1847ж – Абылай ханның немересі Қасым төренің баласы, Кенесары Өмір сүрген жылдары
1802-1874ж – Дулат Бабатайұлы, «Бейшара менің қазағым», «О,Сарыарқа, Сарыарқа», «Ақжайлау мен Сандықтас» өлендерін жазды
1803ж – 19 мамыр керуендер қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Ресей үкіметі көпестерге қарулы топ ұстауға рұқсат берді
1803-1906ж – Мұрат Мөңкеұлы, «Үш қиян», «Қазтуған», «Шалгез» өлеңдерді жазды
1804-1846ж – Махамбет Өтемісұлы өмір сүрген жылдары
1805-1806ж – Қытаймен жағдайды ретке келтіру үшін Пекниге жіберілген Ю.А. Головкиннің елшілігі Ургадан қайтып оралды
1807-1867ж – Шернияз Жарылғасұлы, Әдебиетте суырып салма өнерді жетілдірді
1808-1895ж – Шөже Қаржаубайұлы. Жастайынан екі көзінен айырылып.
1809ж – Жантөре атақты «Шалқыма» күйін шығарды
1809ж – Тара қаласынан 5000 сомға әр түрлі тауарлар жеткізген көпес Нерпин Бұқтырманы басып өтіп, Қытайдың Шауешек қаласында тауарларын сатып, сол бекініске қайтып оралды
1812ж – алғашқыда елін сұлтандық дәрежеде басқарған Бөкей Нұралыұлы хан аттанды
1812ж – Бөкей хан Исатайды 21 жасында Беріш руының Жайық бөлімінің старшыны етіп тағайындады
1812ж – 6 шілде Ресей мемлекетіне қауіп төніп келе жатқандығы туралы үндеу қабылданды( Наполеонмен соғыс)
1812ж – 27 шілде Мұрат Құлшоранұлы мен Еріш Азаматұлына хорунжий атағы берілді
1812ж – қыркүйек Ертіс шебінің полктері Бородино шайқасына қатысып, Майлыбайұлы күміс медальмен, Зындағұлұлы көгілдір ленталы медальмен марапатталды. Вязьма түбіндегі ұрыста 1812ж – қазн, қараша Орынбор губернаторының соғыс басталғандығы туралы манифесі қазақ ауылдарына жетті. Қазақтарды күш жұмылдыруға шақырған Байсақал Тілекұлы
Сағит Хамитұлы 3 дәрежелі Қасиетті Анна орденімен марапатталды, Башқұрт полк құрамында Нарынбай Жанжігітұлы Георгий орденінің толық кавалері болды
1812жылғы соғыста Ресей үкіметін Францияны жеңуіне қазақ жігіттерінің қосқан үлесі мол болды. Француздар қазақ мергендерін «Азиялық амурлар» деп атады
1812-1871ж – Нысанбай Жаманқұлұлы, «Наурызбай-Қаншайым» дастанында соғыс жорықтарын жазды
1812ж – Ташкент көпестері Мирқұрбан Ниязов пен Ахмадий Ашировтардың керуені құны 1млн. сомға жуық тауарларын Құлжа базаларында тиімді сатып, пайдамен оралды
1813ж – Шоқынған өазақ Яков Беляков 3 Орынбор қазақ полкі Беннигсеннің, Польша әскерінің авангардында болып, кейін Сеслаиннің партизан корпусы құрамында шайқасты
1813ж – Орынборда әскери училище ашылып, ресейлік әкімшілік үшін чиновниктер дайындалды
1814ж – 14 наурыз император 1 Александордың бұйрығымен Парижге құрметті жеңімпаздар ретінде кірген әскер арасында Әмен Байбатырұлы мен Нарындай Жанжігітұлы болды.
1814ж – Исатайды Орынбор шекаралық комиссия старшындыққа бекітті
1815ж – Уәли мен қатар Бөкей хан болды
1817ж – сұлтан Сүйік Абылайханұлы қарамағындағы Жалайыр руының 66 мың адамы қоныстанған территория Ресей құрамына алынды
1819ж – 1817ж Бөкей, 1819ж Уәли қайтыс болып№ Орта жүзге хан тағайындалмады
1821ж – Кіші жүз ханы Арғынғазы(1785-1833) Петербургке шақырылып, жолда ұсталып Калугаға айдалды
1820ж – Хиуа ханы Мұхаммед-Рахым 10000 әскерімен 2000 жуық қазақ ауылдарын талқандады
1820-30ж – «Азия комитеті» құрылды
1821ж – Орта Азия хандықтарына қарсы Тентектөре бастаған қазақ шаруаларының қозғалысы басталды
1822-1895ж – Сүйінбай Аронұлы, Жамбылдың ұстазы
1822ж – Жарғы бойынша жаңа округтерді Ұйымдастыру қазақтардың шаруашылығын құлдыратты
1822ж – Кіші Орда ставкасында тұңғыш жәрмеңке ашылды
1822ж – «Сібір қырғыздарының жарғысы» шығып, Орта жүзде билеу жүйесі өзгерді. Авторы: М.М. Сперанский, көмекшісі: Г.С. Батеньков
1822ж – Орта жүзде хандық билік жойылды
1822ж –жылғы ереже бойынша қазақ даласында шарап сатуға тыйым салынды
1823-1845ж – шын есімі Жиһангер, Әбілхайырдың шөбересі, Бөкейдің баласы – Жәңгір хан
1824ж – Қарқаралы, Көкшетау округтері ашылды
1824ж – Орынбор губернаторы П.К. Эссен «Орынбор қырғыздарының Жарғысын» дайындады, жарғыда 3 хан тағайындауы жоспарлағандықтан уақытша іске аспады, кейі сол жылы қабыданды
1824ж – Кіші жүздің соңғы ханы Орынборға қызметке шақырылып, Кіші жүздегі хандық билік жойылды
1824ж - өзбек көпесі Муминов Құлжада сауда жасап келді
1824ж – Кенесары, ағасы Саржан бастаған көтерілістерге қатыса бастады
1825ж – Жетісудың 50 мың адамдық Үйсін болысындағылар өз жнрлерінде Ресейлік округті ашуға келісім берді
1825ж – желтоқсан айының 14-нде болған Сенат алдындағы көтеріліске дейін де бірқатар болашақ желтоқсандықтар Қазақстанда қызмет бабымен болды немесе жер аударылған еді
1826ж – Баянауыл округі ашылды
1827ж – Жәңгір патша үкіметі қаражатымен Жасқұс деген жерде хан сарайын салды
1827ж – 12 биден құралған хандық кенес ұйымдастырылды
1827ж – үйірме құпиясы ашылып, оның мүшелері Сібірге айдалды
1827-1914ж – П.П.Семенов Тянь-Шанский жылдары, Алтайға, Жетісуға мен Орта Азияға саяхат жасап, «Ресей. Отанның толық географиялық сипаттамасы» енбегінің «Қырғыз өлкеі», «Түркістан өлкесі» бөлімдерін қазақ жеріне арнады
1829-1830ж – шаруалар толқуына Махамбет Калмыков түрмесіне қамалды
1831ж – Қазақстанда тұңғыш мұражайды желтоқсаншылар Орынборда ашты
1831ж – Аягөз, Ақмола округтері ашылды
1831ж – Хиуа ханы Аллақұл жеріне шабуыл жасады
1831ж – 18 қыркүйек Семейде алғашқы орысша оқытатын училище ашылды
1833ж – А.С. Пушкин Орынборда болып, 1773-1775ж Пугачев көтерілісі туралы мәлімет жинады, Оралда «Қозы Көрпеш Баян Сұлу» поэмасын қағазға түсірді
1833ж – Үшбұлақ округі ашылды
1833ж – Жәңгір ханның қайынатасы Қарауылқожа Бабажанұлын Касапий теңізі өңіріндегі қазақ руларына билеуші етіп тағайындауы – көтеріліске түрткі болды
1833-1841ж – В.И.Даль Орынбор өлкесіндегі түркі тілдес халықтардың жазбаларын, ауыз әдебиетінің үлгілерін жинастырды
1834ж – Аманқарағай округі ашылды
1835-1885ж – Сармалай, өмір сүрген жылдары сазгер, сыбызғышы
1835ж – Ш.Уәлиханов қарашада Құсмұрын бекінісінде туды.
1836-1838ж – Ішкі Ордадағы (Бөкей) шаруалар көтерілісі
1836ж - Өскеменде интернаты бар училище ашылды
1836ж – ақпанда басталған көтеріліс халық-азаттық сипатта болып, Қарауылқожаны биліктен тайдыруға, билігін мойындамауға шақырды
1836ж – 17 наурыз Жәңгір хан Қарауылқожаға көтеріліс басшыларын тұтқындауды тапсырды
1836ж – қазан ауылының маңында Исатай маңына 20 ауыл көшіп келді
1836ж – 13 желтоқсанда Жәңгірді қолдаушы старшындар Махамбет ауылына тұтқиылдан шабуылдап, малдарын әкетті
1836ж – Қоқан ханы Саржанды өлтіреді
1836ж – Сыр бойындағы қазақтардың көтерілісі, Амудария мен Сырдария арасында орналсқан Хиуа әскеріне қарсы күресі басталды
1837-1918ж – В.В Радлов, Шығыс зерттеуші Іле алқабын, Жетісуды зерттеді
1837ж – 30(3 наурыз) наурыз шекаралық комиссия Исатай мен Махамбетті ұстап, сотқа тартуды талап етті
1837ж – 2 қазанда Атаман Покатиловтың 200 казактан тұратын тобымен Исатайды қамауға алу талпынысы іске аспады
1837ж – 15 қазан Теректіқұм шайқасында көтерілісшілер Балқы бидің ауылын ойрандады
1837ж – 24 қазанда Исатай 1500 сарбазымен хан ауылына қауіп төндірді
1837ж – 15 қараша Тастөбе шайқасында 3000-3500 адамнан тұратын көтерілісшілер өздерінен қаруы басым күштермен шайқасты
1837ж – 13 желтоқсан Исатай Жаманқала бекінісі маңында жазалаушылардың торын бұзып, Жайықтан шығысқа қарай өтіп кетті
1837ж – қараша Кенесары Петропавл қаласынан шыққан Актау бекінісі казактарының тобына тұңғыш рет шабуыл жасап, патша үкіметіне ашық қарсылық білдірді
1837ж – Орынбор әскри училищесі Сібір кадет корпусы болып қайта құрылды
1838ж – Исатайдың көтерілісін тез арада басуға Ресей басшылары бастады
1838ж – қантарда Исатай 100-ге жеткен жасағы Горск бекінісіне жақындап, Орал әскери шебіне қауіп төндірді
1838ж – 12 шілде Ақбұлақ щайқасы. Зеңбіректер оғынан шегінген көтерілісшілер екі жақты қоршауда қалды: Айшуақ жасақтары, Казактар тобы
1838ж – 23 шілде Махамбет тобы сұлтандар Нұртазғали Өзбекұлы мен Табылды Шерғазыұлының ауылдарына шабуыл жасады
1838ж – 26 мамыр Кенесары сарбаздары Ақмола бекінісіне шабуыл жасап, өртеп жіберді
1838ж – жазы мен күзі Орта жүз қазақтары Кенесары тобына жинақталды
1838ж – күзінен қозғалыс Кіші жүзді шарпып, оған би Жоламан Тіленшіұлы қосылды
1838ж- желтоқсанда Ақбұлақ төңірегіндегі К.Қасымұлынан Батыс Сібір ген-губ. Князь Горчаковқа және 1 Николайға арналған хаты тапсыруға жіберген елшілігі.(Тобылды Тоқтыұлы, Жүніс Жанкүшікұлы, Малберді Қонысбайұлы, Қосымбай Қазанғапұлы, Майтөк Дөненұлы) тұтқынға алынып, жазаланды
1838ж – көктемде полковник Даниловский Көтерілісшілер күштерінің шоғырланған аудандарын бағдарлады, сұлтан Байғамбет Айшуақұлына Исатайды қудалайтын, тез қимылдайтын қарлуы топ жасақтауды тапсырды
1838-1916ж – Мәмбетов Жәмеңке Жетісу облысындағы Қарқара көтерілісінің ұйымдастырушы
1839-1840ж – Даль Хиуа жорығына қатысып, 1836-1838ж шаруалар көтерілісінің басшылары И.Тайманұлы мен М.Өтемісұлына қолдау білдірді «Бөкей мен Мәулен» повесін жазды
1840ж – Кенесарының әкесі, бауырлары қайтыс болды
1841-1889ж – Ыбырай Алтынсаринұлы, ағартушы, педагог, жазушы
1841ж – тамыз Кенесары хандық билікті иеленіп, феодалдық мемлекет құрды
1841ж – тамыз айында Кенесары қазақ көшпенді қауымында белгілі билердің сотын жойып, орнына хандық сотты кіргізді
1841ж – Кенесары қолы Ташкентке аттанып, бірақ жұқпалы аурудың таралуынан жорық тоқтатылды
1841ж – Бөкей Ордасында Жәңгір ханның ұйымдастырылуымен татар, орыс тілінде оқытатын мектеп ашылды
1842ж – Сыр қазақтары Хиуа бекінісі Бесқаланы қтартты
1842ж – Кенесары көтерілісіне қарсы Орынбор генерал-губернаторы Обручев әскері жіберілді
1842ж – Көтеріліске қарсы Сібірден Сотников әскері жіберілді
1842ж – жаңа қозғалыс баталды. Жетекшілері – Ноғай руынан Аббас Қошайұлы және Масқар руынан Лаубай Мантайұлы
1842ж – Аббас қарашада Оралға, Орынборға жолықты
1843ж – Лаубай 18 ақпанда Орынборға барды
1843ж – Жаңқожа Нұрмұхамедұлының бастауымен Төменгі Сыр қазақтары хиуалықтардың Қуандария бойындағы бекінісін талқандады
1843ж – 27 маусым 1 Николай старшина Лебедевтің 300 казактан тұратын тобын жіберуге келісі берді
1843ж – тамыз сұлтан Жантөреұлы, Айшуақұлы, поковник Генс, Бизанов бастаған 5 мыңдық топ ұйымдастырылды
1843ж – 1 және 7 тамызда көтерілісшілер казактардың Орынборлық тобымен щайқасып, қазақ сарбаздары шегінді
1843ж – Бизановтың тобы ешқандай нәтижеге жетпей Ор бекінісіне оралды
1844ж – наурызда Аббас пен Лаубай Жәңгірдің талабымен тұтқынға алынып, Оралда әскери сотқа берілді
1844ж – шілде 20-нан 21-не қараған түні Кенесары көтерілісшілері сұлтан Жантореұлының тобын қоршап, 44 сұлтанды мерт қылды
1844ж – Сібір кадет корпусы, Неплюев кадет корпусы болып қайта құрылды
1844ж – Көтеріліс басшысымен келіссөз жүргізу үшін, Орынбол шекаралық комиссияның өкілі би Баймұханбет Жаманшин Орынбор губернаторы Обручевтің хатын Кенесарыға табыс етті
1845-1904ж – Абай Құнанбайұлы өмір сүрген жылдары
1845ж – Бөкей ордасындағы хандық билік жойылды
1845ж – Жанқожа тобы хиуалық 2000 әскерді жойып жіберді
1845ж – Кенесары ауылына орыс елшілері Долгов пен Герн келді
1845ж – жазында патша үкіметі қазақ жерін бекіністер арқылы отарлауды жалғастырды(Ырғыз, Торғай өзендері бойында салынды)
1845ж – қазан, қарашада көтерілісшілердің Созақ, Жаңа жүлек, Қорғпн бекіністерін алуы және көтеріліс бағытын Түркістан, Ташкентке қарай бұруы Қоқан билеушілерінің үрейін туғызды
1846ж – қазанда Махамбет, хан жендеттерінің қолынан қайтыс болды
1846ж – Шекара комиссиясының төрағасы генерал-майор Вишневскийдің Жетісу мен Орта жүзге әскери сапар.
1846ж – Қызылағаш өзені бойына орыс отрядтары келді
1847ж – Ш.Уәлиханов 12 жасында Омбыдағы Сібір Кадет корпусына оқуға түсті
1847ж – Лаубай түрмеде қайтыс болып, Аббас Лифляндияға қара жұмысқа айдалды
1847ж – сәуір Кенесары 10 мың әскерімен қырғыз жеріне басып кірді
1847ж – Майтөбе түбіндегі шайқаста (Кекілік сеңгір деген жер, Бішкек маңы) Кенесары 32 сұлтанмен бірге қаза тапты
1847ж – 18 маусым Жем бойында Есет батыр Орынбор жазалаушы тобымен шайқасып, жеңілсе де, күресін тоқтатпады
1847ж – Оңтүстік Қазақстан аймағы Ресей билгін мойындамады
1847ж – Ақтау, Алатау, Қапал әскери бекіністері салынды
1847-1857ж – Украин ақыны, Т.Г.Шевченко. Қазақстанда айдауда болды, «Қазақ шаңырағы», «Атқа мінген қазақ», «Байғұстар» суреттері , «Менің ойларым» өлеңі
1848ж – 10 қантар Ұлы жүзге ресейлік пристав тағайындалып, резиденция Қапалда болды
1848ж – Қарқара уезінде Қоянды Ботов жәрменкесі ашылды. Оған Әміре Қашаубаев барды
1848-1849ж – Г.С.Карелин Каспий теңізіне, А.Бутаков Арал теңізіне экспидиция жасады
1848-1916ж – Верный уезінің Жайымтал болысында хан Б. Әшекеев болды
1848-1916ж - Әшекеев Бекболат Жетісудағы Үшқоңыр ошағының басшысы
1849ж – қазанда Кокшетау кен орнында алғаншқы ереуіл болды.
1849ж – сәуір айының 23-де М.В. Петрашевский ісі бойынша тұтқындалған орыстың ұлы жазушысы Ф.М. Достоевский «Белинскийдің идеясын» таратқаны үшін Сібірге жер аударылды
1850ж – Қоқан хандығының басты тірегі Таушүбек бекінісіне капитан Гутковский тобы аттанды
1850ж – Орынбор шекаралық комиссиясының жанынан орыс мектебі ашылды
1850ж – капитан к.Гутковский бастаған 200 казак, 50 жаяу әскерден құралған топ Қапалдан шығып, Таушүбекке жақындады0
1851ж – 7 шілде Таушүбек бекінісі қантөгіссіз берілді
1851ж – дейін Ресей мен Цинь империясы арасындағы сауда-экономикалық байланыстар Кяхта қаласы арқылы жүргізілді
1851ж – 25 шілде Құлжада сауда келісімі жасалды
1851-1916ж – Саурықов Ұзақ Қарқара көтерілісінің ұйымдастырушы
1853ж – Ақмешіт қаласының Реседің қол астына қаратылуы орыс әскерлерінің Іле бойымен жылжуына жол ашты, осыдан бастап Перовск деп аталды
1853ж – 2 сәуірдегі Батыс Сібір генерал-губернаторы Гасфорт тапсырмасы. 1854ж Көксу мен Іле аралығында бекеттер салу
1853ж – Ұлы жүз приставы майор М.Д. Перемышельский тобы Талғар өзенінің Ілеге құяр жерінде Іле бекетін тұрғызды
1853ж – орыс әскерлері Ақмешітті алып, Сырдария әскери шебін құрды
1853ж – Ақын Әмен Байбатырұлы Орынборға оралып Перовскийдің қоқандықтарға қарсы жорығына қатысып, Ақмешітті алуға, Сыр бойындағы қазақтарды азат етуге қатысты
1853ж – Ш.Уәлиханов Сібір кадет корпусын 18 жасында бітіріп, корнет офицерлік атақ алды
1853-1905ж – 4млн. Десятина жер тартып алынды
1854ж – көктем Алматы қонысының орнына Верный бекінісін салды
1854ж - Ш.Уәлиханов орыс жазушысы Ф.М. Достоевскиймен алғаш Омбыда танысты
1854ж – күзде Верныйға Іле тобының 470 әскері, қоныстанды
1855ж – Сібірден 400 отбасы Верныйға қоныстанды
1855ж – Ш.Уәлиханов генерал Гасфорт сапарына қатысып, Жетісу, Тарбағатай, Орталық Қазақстан, Іле Алатауында болып, өлендерді жинады
1855ж – Верный бекінісін салынуы қырғыздың Бұғы руының Ресей билігін мойындауын тездетті
1855ж – жаз Ұлы жүз приставы резиденциясы Қапалдан Верныйға ауыстырылды
1855ж – Сергиополь(Аягөз), Лепсі бекіністері салынды
1855ж – Семейде 2 қалалық жәреңке ашылды
1855ж – Шәуешектегі орыс көпемтерінің сауда орындарын жергілікті халықтың өртеуі, сауда байланыстарын уақытша тоқтатты.. Ресей көпестерінің саудасы Құлжа қаласымен шектелді
1856ж – Ш.Уәлиханов Ыстықкөлді топографиялық суретке түсіріп, Семенов-Тян-Шанскиймен Құлжаға барды
1856ж – Верныйда Орталық Ресей губерниялардан, Воронежден келген қоныстаушылар көбейді
Поделиться32012-10-02 04:07:55
1856ж – 25 наурыз 1 Александр Ресей-Қытай сауда байланыстарын кенейтуге жол ашуда талап еткен нұсқау шығарды
1857ж - Ш.Уәлиханов Алатау қырғыздарына барып, қырғыз эпосы «Манасты» жазып алды
1857ж – Ы.Алтынсарин Орынбор шекаралық комиссиясы жанындағы мектепті алтын медальмен бітірді
1857ж - Ы.Алтынсарин Балғожа бидің хатшы-тілмашы болды
1857ж – Верныйда тұңғыш су диірмені салынды
1857ж – 9 қантар Перовскийдің бұйрығы бойынша Арықбалық шайқасында Жаңқожа батыр әскері Фитинговтың тобынан жеңілді
1858-1859ж - Ш.Уәлиханов өзін әлемге әйгілі еткен Қашғар саяхатына барды
1858ж – Верныйда сыра зауыты салынды
1858ж – Есет батыр Орынборға барып, патша билігін лажсыздан мойындады
1858ж - Әулиеата маңында Ең ірі көтеріліс болды (Қоқан хандығына қарсы)
1858ж – мамыр көтерілісшілер Созақ, Мерке, Шолаққорғанды алып, Жанақорған мен Түркістанды қоршады
1858-1931ж – Шәкәрім Құдайбердіұлы өмір сүрген жылдары
1858ж – Орынбор генерал-губернаторы басшылығымен іске асырылған әскери қимылдар Қоқан билеушілерінің бекінісі бар Ақмешіт қаласын Ресейдің қол астына қаратты
1858ж – қазақ шаруаларының көтерілісі
1859-1861ж - Ш.Уәлиханов Петербургте болып, орыс мәдениетінің алдынғы қатарлы өкілдермен араласты
1859ж – Ұлы жүзде тұрғызылған Қастек бекінісі Ресей тірегі саналып, Қоқан ханының шабуылдарына тосқауыл болды
1860ж – Петербургте ержүрек жиһанкез және Орта Азия халықтары өмірін зертеуші ретінде құрметтеліп, орденмен марапатталды
1860ж – пвуыйәЦимерман 26 тамызда Тоқмақты, 4 қыркүйекте Пішпекті алды
1860ж – 19-21 қазан Алатау округінің билеушісі Г.А. Колпаковскйи әскері Ұзынағаш шайқасында қоқандықтарды женді
1861ж – басыбайлық құқыны жою жөніндегі заң шығарылды
1861ж - Ш.Уәлиханов ауруға шалдығып, ауылына қайтады
1861ж – Троицкіде, Орынбор бекінісінде, Қазалыдағы №1 фортта орыс-қазақ мектептері ашылды
1862ж - Ш.Уәлиханов аға сұлтаны болуға кандидатурасын ұсынып, сайлауға қатысады. Бірақ қабылданбады
1862ж – қазан Пішпектің 2-ші рет алынуы Қоқан билігіне қарсы қазақ, қырғыздардың қарсылығын ұлғайтты
1862-1872ж – ұйғыр, дүнген халықтарының Маньчжур-Цинь өктемдігіне қарсы азаттық күрес болды
1863ж – Ресей құрамына 4 мың шанырақ Қоңырат, 5 мың шаңырақ Бестанбалы рулары кірді
1863-1864ж – Пльшадағы ұлт-азаттық қозғалыс барысында 10000 поляк революционерлері Батыс-Сібір генерал-губернаторлығына, бірқатары Орынбор өлкесіне жіберілді
1864ж - Ш.Уәлиханов генерал Черняевтің әскері экспедиция құрамында Әулиеата бекінісін алуға қатысты
1864ж - Ы.Алтынсарин 8 қантар Торғайда қазақ балаларына арналған мектеп ашылды
1864ж – көктем Қоқан хандығына қарсы жіберілген патша әскері Шу алқабын, Мерке, Әулиеата, Түркістан бекіністерін алды
1864ж – 22 қыркұйек Түркістан жағынан Черняев тобы, Әулиеата жағынан Ларке тобы шабуылдап Шымкент алынды
1864ж – Шыңжанда (Синьцзян – Жаңа шекара) көтеріліс болд. Нәтижесінде Іле өлкесінде – Іле сұлтандығы, Қашғарияда – Жетіашар мұсылман мемлекеттері құрылды
1864ж – қыркүйек аййының 29-да А.П.Безак Орынбор қазақтарының облыстық басқармасынан қажетті мәлметтер жинастыруды талап етті
1865 – Ш.Уәлихановтің «Қытайдағы дүнгендер көтерілісі» деген ақырғы енбегі жарияланды
1865ж – сәуірде Ш.Уәлиханов Алтынемел жотасы етегіндегі Көшен тоғаны деген жерде сұлтан Тезектің ауылында қайтыс болды
1865ж – шілде Ташкентті 3 күндік шайқастан кейін алды
1865ж – Ішкі істер министірлігі кеңесінің мүшесі Гирс басқарған Дала комиссиясы құрылды
1865ж – 5 маусым, 2 Александр бұйрығымен қазақ жерін зерттеу сұрақтары дайындалды
1865ж – А.П. Безак отставкаға кетіп, Орынбор генерал – губернаторы Н.А. Крыжановский тағайындалды
1865ж – маусым айының 5-де 2 Александр патшаның әмірі боынша қазақ жерін зерттеп білу сұрақтары дайындалды
1866ж – Бұқар хандығын орыс әскерлері жаулап, 1867ж хандық иеліктері Түркістан генерал-губернаторлығына кірді
1867ж – 11 шілде «Сырдария мен Жетісу облыстарын басқару туралы уақытша ереже» бекітілді
1867ж – Орынбор губернаторы мұсылмандықпен күресу жөніндегі шаралар» исламдық мектептерге шек қоюға бағытталды
1867-1868ж – реформалар арқылы әскери сот комиссиялары мен уездік соттар құрылды
1867ж – Оралда мемлекеттік банк бөлімшелері ашылды
1867ж – Мәскеуде жарық көрген И.Завалишиннің «Батыс Сібірді сипаттау» атты еңбегінде бір бөлігі қазақтарға арналды
1868ж – Париждегі дүниежүзілік көрмеде зергерлік бұйымдары мен ұлттық киімдері қойылды
1868ж – 21 қазан «Торғай, Орал, Ақмола, Семей облыстарын басқару туралы уақытша ереже бекітілді
1868ж – қантар, Қоқан хандығына тәуелді қазақ жерлері Ресей құрамына еніп, Түркістанға бағынды
1868-1869ж – желтоқсан мен қазан Орал мен Торғайдағы көтеріліс отаршылдыққа қарсы және антифеодалдық сипатта болды
1868ж – Түркістанда(1878 Семейде) құрылған статистикалық комититтер ғылым мен білімнің, сауаттылықтың негіздерін таратуда негізігі рөл атқарды
1868ж – «Жетісуда шаруаларды қоныстандыру туралы» уақтыша ережелер қабылданды
1868-1880ж – Жетісу өлкесінде 3324 отбасының 2099-ы жаңа қоныстанушы болса, оның 1225 шанырағы қалаларда орын тепті
1869ж – 6 мамыр Жамансай көлі маңында 20000 көтерілісші фон Штемпель тобын 7 күн бойы қоршап, жазалаушылар шайқаспай әскери шепке қайтып кетті
1869ж – наурыз маусым 30000 шаруа феодалдарға қарсы 41 рет шабуылдады
1869-1937ж - Әлихан Бөкейханов, Шыңғыс ұрпағы, Ресей либералдық-демократиялық қозғалыстың қайраткері
1870ж – 28 наурызда «Түркістан уәлаяты» газеті шықты
1870ж – Маңғыстау приставтығы Кавказ әскери округіне, кейін Закаспий облысына енгізілді
1870ж – Маңғыстаудағы шаруалар көтерілісі. Жетекшілері – Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы
1870ж – 16 наурызда Маңғыстау приставы подполковник Рукин тобы Ережелерге қарсылық білдіріп, көщуге бел байлаған адайлықтарды күшпен тоқтатуға
1870ж – 26 наурыз «Бұратана» халықтар арасында сауаттылықты ашу туралы арнайы ережеге сәйкес мешіттердің жанында ашылған мектептерде орыс тілін оқыту міндетті деп танылды
1870ж – 5 сәуір Маңғыстау көтерілісшілері Александровск фортына шабуылдады
1870ж – мамыр Маңғыстауға Кавказдан әскери топ жеткізіліп, көтеріліс талқандалды
1870ж – желтоқсан И.Тіленбайұлы, Д. Тәжіұлы, И. Көлұлы бастаған 3000 шаңырақ Хиуа хандығына өтіп кетті
1870-1919ж – Торғай уезінде хан болған Ә.Жанбосынов өмір сүрген жылдары
1870ж – мамыр айында Кавказдан Маңғыстауға Апшерон полкінің батальоны, 2 атқыштар ротасы, Дағыстан ротасының 4 ротасы, Терек казактарының 2 ротасы және 4 зеңбірек жеткізілді
1871ж – Ресей әскері Іле өлкесіне енгізіліп, Іле сұлтандығы Түркістан генерал-губернаторлығына бағынды
1872ж – Омбыда мұғалімдер институты ашылды
1872ж – Бөкей хандығы Астрахань губерниясына бағындырылды
1872ж – Мәскеу көрмесінде музыка аспаптары көрсетілді
1873ж – Хиуа хандығының жеңілістері Хиуа хандығы билігінен қазақтардың толық бөлініп шығуын тездетті
1873-1919ж – Көкімбайұлы Кейкі (Нұрмағанбет) Торғай өңіріндегі көтеріліс басшысы, 21 сәуірде А. Токарев қолынан атылды
1878ж – Семейде облыстық статистикалық комитет ашылды
1879ж - Ы.Алтынсарин Торғай облысындағы мектептердің инспекторлығына қызметке тағайындалды
1879ж - Ы.Алтынсариннің «Қырғыз хрестоматиясы» кітабі шықты
1879ж – Ташкентте мұғалімдер институты ашылды
1881ж – 29 тамыз патша үкіметі саяси жер аударылғандарды Дала өлкесіне жіберу туралы шешім қабылдады
1881ж – Петропавлда мемлекеттік банк бөлімшелері ашылды
1881-1883ж – Орыс үкіметінің келісімімен ұйғыр, дүнгендер Жетісу мен Солтүстік Қырғыз өлкесіне қоынс аударды(ұйғырлар-45000, дүнгендер-5000)
1881ж – 12 ақпан Петербург сауда шарты жасалды.
1881ж – 27 тамыз Жетісу облысының генерал-губернаторы Г.А. Колпаковский Іле өзенін Қытаймен саудада пайдаланудың экономикалық маңызына көніл бөлді
1882ж – Верный көпесі В. Юлдашев және инженер Поклевский Колпаковскийдің қолдауымен Англиядан су кемесін сатып алды
1883ж – Орскіде тұңғыш қазақ мұғалімдік мектебі ашылды
1883ж – 4 мамыр кеме Іле өзені арқылы Қытайдың Сүйдін бекінісіне жіберілді
1883ж – «Шығыс Түркістаннан Жетісуға қоныс аударған ұйғырлар мен дүнгендерді орналастыру» ережесі»жан басына 10 десятина берді
1883ж – Семейде 206 кітап қоры бар қоғамдық кітапхана ашылды
1884ж – саяси жер аударылғандардың ұсынысымен Абай Семей облыстық статистикалық комитетіне мүше болып қабылданды
1884-1892ж – Шымкент, Ташкент, Әлиеата уездерін қоныстана бастаған орыс, украин шаруалары 37 қоныс құрды
1886ж – 2 маусым «Түркістан өлкесін басқару және жер, салық өзгерістерін енгізу» ережесі
1887ж – Семейде мемлекеттік банк бөлімшелері ашылды
1887ж - Ы.Алтынсарин Ырғызда қыздарға арналған мектеп-интернат ұйымдастырды
1888ж - Өскемен уезінде кен өндірісінде қазақ жұмысшылары ереуілге көтеріліп, жалақыны көтерді
1889ж – 13 шілде «Село тұрғындары мен мещандарының қазыналық жерлерге өз еркімен қоныс аударуы және бұрынғы қоныс аударғандар жағдайын қарастыру» ережесі шықты
1890-1896ж – орыс-қазақ қыздар училищелері Торғайда, Қостанайда, Ақтөбеде ашылып, барлығы 211 қыз, сонының 70-і қазақ қызы оқыған
1890ж – 14 маусым Шыңжанмен сауда байланысын дамыту мақсатында Семей сауда округі құрылды
1890ж – Көкпекті, Семей, Павлодарда 13 май қорытатын, балауыз, 23 былғары, 5 тон зауыты жұмыс істеді
1891ж – 25 наурыз «Ақмола, Семей, Жетісу, Орал, Торғай облыстарын басқару» ережесі
1893-1895ж – Сібір темір жолы (ұз 3138) салынды. 175шақырым қазақ жерін басып өтті
1893-1897ж – Рязань-Орал темір жолы салынды. 194 шақырым қазақстанда өтеді
1894ж – 30 тамыз Сібір темір жолы іске қосылды
1895ж – Омбыда мемлекеттік банк бөлімшелері ашылды
1896ж – Қазақ өлкесіндегі алғашқы маркстік үйірме Ушаковтың ұйымдастыруымен Атбасарда құрылды
1897ж – санақ бойынша өлке халқының сауаты барлары-8,1%
1898-1914ж – арасында бастауыш мектеп 730-дан 1988-ге, оқушылар 29,1мыңнан 101 мыңға көбейді
1898ж – Семей облысының Павлодар уезінде Воскресенск Кен өнеркәсіп қоғамы құрылды.
1898ж – Торғай облысында 42 былғары, тон, май қорыту, сабын, қайнату зауыты, 202 диірмен, май шайқау зауыты болды
1899-1905ж – Орынбор-Ташкент темір жолы(ұз 1656) салынды. 1906ж –Іске қосылды
1899-1964ж – Қ. Сәтбаев
1900,1875ж – Верныйда темекі кәсіпорындары ашылды
1900ж – Абай «Орта қазақ ордасы руларының шығу тарихы туралы жазбалар» деген еңбегін статистикалық комитет басылымында жариялады
1900ж – Петербургте Байтұрсыновтың «Қырық мысал» кітабы шықты
1902ж – Маркстік үйірме Орынборда ашылды
1904-1985ж – аса ірі ғалым Ә. Марғұланның жылдары
1905-1907ж – революцияның алғышарты: патша үкіметінің аграрлық саясаты
1905ж – «Қанды жексенбі» оқиғасы, 9 қантар Петербургте
1905ж – 17 қазан патша мнифесінің (Мемл-к тәртіпті дұрыстаутуралы») халықты алдау екенін «Алаш» қозғалысы сынады
1905ж – 18-19 қазанда (Демократиялық республика жасасын», «Самодержавия жойылсын» деген ұрандармен демонстрация өтті, Перовскіде саяси демонстрация қазақ-орыс жұмысшыларының бірлесуімен өткізілді
1905ж – желтоқсанда 12 күнге созылған 360 жұмысшы қатысқан ең ірі интернационалды бой көрсету Успен кеншіде болды
1905ж – 16-26 қараша Семейдегі почта-телеграф қызметкерлердің ереуілі
1905ж – 6-7 қараша Верныйда әскери қарсылықтар болды
1905ж – Алаш қозғалысы құрылды
1905ж – 21 қараша Жаркент гарнизонында әскери қарсылықтар болды
1906-1907ж – 17 млн. Десятина жер тартып алынды
1906ж – Семейдегі шілде айында 500 жұмысшы қатысқан жаппай ереуіл
1906ж – Қарқаралы уезінде(Семей облысы), Жаркент уезінде(Жетісу обл.) Әулиеата, Шымкент, Орал, Торғай обл.-да шаруалар қарсылықтары болды
1906ж – 10 қантар ішкі істер министрі Дурнов өлкедегі қарсылықтарды жаныштауға арнай тапсырма берді
1907-1912ж – 2млн.400мың адам Қазақ өлкесіне қоныстандырылды
1909ж – Ахмет Байтұрсынұлы Қарқаралыда мұғалім болып жүргенде патша өкіметінің саясатына қарсылық білдіргені үшін Семей түрмесіне қамалды
1909ж – Абай Құнанбайұлының шығармалар жинағы ресми баспадан шықты
1910-1917ж – А.Байтұрсынұлы Орынборға жер аударылды
1910ж – Міржақып Дұлатұлының «Бақытсыз Жамал» романы шықты
1911ж – Орынборда Байтұрсыновтың «Маса» атты жинағы шықты
1911-1915ж – редакторы М. Сералин «Айқап» журналы аграрлық-демократиялық бағытты білдірді
1912-1957ж – Күләш(Гүлбаһрам) Байсейітова. КСРО халық әртісі (қазақтардан алғашқы) может в 1936
1912ж – Верныйда мемлекеттік банк бөлімшелері ашылды
1912ж – сәуір Лена қырғыны(М.Жәнібекұлы 12жыл мерзімге айдауға жіберді)
1912ж – 2-6 қазан Байқоңыр көмір өндірісінде, Семей су диірменінде, Торғай уезіндегі Шоқпарқұлов көмір шахтасында ереуілдер өтті
1912ж – Қазақстанда демократиялық қозғалыстардың қайтадан өрлеуі
1912-1993ж – Республика басшысы дарынды қайраткер Д.А. Конаев жылдары
1913ж – М.Дулатұлының «Азамат» өлеңдер жинағы шықты
1913ж – Байтұрсынов «Қазақ» газетін шығаруды ұйымдастырып, редакторы болды
1913-1918ж – «Қазақ» газеті либералдық-демократиялық бағыттағы идеяларды білдірді
1913-14ж Еділ бойындағы аштық салдарынан 1914ж қоныстанушылар саны 211 есеге өскен
1913ж – М.Жұмабаевтің «Шолпан» жыр жинағы жарыққа шықты
1913ж – «Қазақ ұлтының өмір сүруінің өзі проблемаға айналды» деп Ахмет Байтұрсынов жазды.
1914ж – Бірінші дүниежүзілік соғыс басталды(38 мемлекет)
1914ж – тамыз Омбыда 20000 әскери тұтқын болған
1914ж – 9 қазан «Жетісудағы орыс қоныстарындағы дәулетті топтарды қруландыру туралы» құпия бұйрық шықты
1915ж – ақпан Зайсан, Павлодар, Өскемен, Семейде-7490, Ақмола облысында-8612 тұтқын болған
1915ж – мамырда Риддер кен орнында, қазанда әскери тұтқындар лагеріндегі ереуілдер болып өтті
1915ж – маусым Екібастұз, Спасск мыс кеніштеріндегі, Орынбор-Ташкент темір жолындағы ереуілдер
1915ж – маусымда Екібастұз кеніштерінің, Спасск мыс руднигінің және Орынбор-Ташкент темір жолының жұмысшылары ереуіл жасады.
1915ж – Дулатовтың «Оян қазақ», «Терме» әдеби публичистикалық туындылары шықты
1915-1966ж – Ермұхан Бекмаханов өмір сүрген жылдары
1916ж – қаңтарда Верныйда, Семейде толқулар болды
1916ж – Қазақ өлкесінде, Орта Азияда, Сібір мен Кавказдың бір бөлігінде көтеріліс басталды
1916ж – наурыз Түркістан өлкесінде 200мың әскери тұтқын тіркелген
1916ж – Петропавл уезінде 4000 тұтқын, ал Ақмола облысында 14мың тұтқын жұмысқа тартылды
1916ж – 25 маусым патша үкіметінің «Түркістан мен Дала өлкесінен 19-43жас аралығындағы 500мың адамды қара жұмысқа алу туралы» жарлық шықты
1916 – Орынбор облсының Ақбұлақ мекенінде, Лепсі, Верный уездерінде солдатқа алынғандар әйелдердің бас көтерулері
1916ж – қазақтардан 40млн. Га жер тартып алынды
1916ж – 8 шілде Орал уезінде, Болыс өлтірілді
1916ж – 12 шілде Қостанай уезінің Қарабұлақ болысы. Болыс өлтірілді, отбасылар бойынша жасалған тізімдер қолға түсіріліп, жойылып жіберілді, болыс кеңсесі өртелді
1916ж – 16 шілде Верный уезінің Құрам болысы. Ашу-ыза қысқан бұқара болысы өлтірді
1916ж – 18 шілде Дала өлкесі. Бурарабай алқабында пристав Иванюшкин өлтірілді
1916ж – 20 шілде генерал Куропаткин Түркістан өлкесінің генерал-губернаторы болып тағайындалды
1916ж – 27 шілде Томск губерниясы. Бийск уезі. Қазақтар жаппай Моңғолияға көшіп кетуге әрекет жасады.
1916ж – 28 шілде Қостанай уезінің Домбар болысы. Жігіттер полиция надзирателі Гладунга шабуыл жасады
1916ж – 11 тамыз Қарқара аймағында 5мың көтерілісші Қарқара жәрменкесін қоршап, Кравченконың жазалау отрядын талқандады
1916ж – 13 тамызда Пішпектің маңында далада батып қалған автомобильдің төңірегінде жиналғаны үшін 138 қазақ қамауға алынды
1916ж – 23 тамыз генерал-губернатор Куропаткиннің құпия бұйрығы шықты
1916ж – тамыз. Т.Бокин революциялық қызметі үшін қамауға алынып, ақпан төңкерісіне дейін отырды
1916ж – Жетісу генерал-губернатордың бұйрығы бойынша 12 тамызда есаул Бакуревич Шамсы асуы маңында жиналған үшін 300 адамды қырып тастады
1916ж – қыркүйекте көтерілісшілер саны 20мыңға, 26 қарашада 50 мыңға жетті
1916ж – 9 қыркүйек жазалаушылар Бекболатты Боралдай асуында дарға асты
1916ж – 10-12 қыркүйек Лепсі уезінде Масловтың жазалау отряды 220-ға жуық көтерілісшілерді оққа ұшырды
1916ж – қазан патша әкімшілігінің «Қырғыздарды көщіру туралы» шешім шықты
1916ж – қазанда Жетісу көтерілісі талқандалды
1916ж – қазанда генералдар Куропаткиннің, Фольбаумның қатысуымен патша әкімшілігі «қырғыздарды көшіру туралы» шешім қабылдады, соның натижесінде Пішпек, Пржевалськ, Жаркент уездерінде егіс егілетін шұрайлы жердің 2510360 десятина алқабы басып алынды
1916ж – 22 қазан Амангелді басшылығымен 15 мың көтерілісші Торғай қаласын қоршады
1916-1917ж – Көтерілісшілер Амангелді штабына орн. Бетпаққара жазығы мен Аққұм құмының маңына шоғырланып, партизандық күрес әдсіне көшті
1916ж – 1-23 желтоқсан 4 Мемлекеттік думада А.Ф. Каренский Түркістанға барған сапары туралы баяндады, ол патша әкімшілгін сынады
1916ж – шайқасқан Патша Армиясына Түркістаннан 40899244 пұт мақта, 38 мың шаршы аршын киіз, 3 млн. пұттан астам мақта майы, 229 мың пұт сабын, 300 мың пұт ет, 473928 пұт балық, 70 мың жылқы, 12797 түйе жөнелтілді
1916ж – көтеріліс тарихын жазды: Ж. Аймауытов(Қартқожа), М.Ауезов(Қилы заман), С.Сейфулин(Тар жол, тайғақ кешу), С. Мұқанов(Ботагөз).
1917ж – Қазан революциясының қарсаңында қазақ шаруаларынан 45млн. Десятина жер тартып алынды.(қоныстанушыға -3,17, жергілікті тұрғынға -0,21 десятина жер бөлінді) 941 қоныстанушы поселкелер пайда болды.
1917ж - Әулиата(Жамбыл) мен Меркеде «Қазақ жастарының революцияшыл одағы» құрылды
1917ж – Ақмолада «Жас қазақ» ұйымы жұмыс істеді
1917ж – Торғай көтерілісі талқандалды
1917ж – Ақпан революциясынан кейін Семейде, Петропавлда, Қостанайда, Оралда, Өскеменде кадеттер ұйымы жұмысын жандандыра түсті. Семейде «Свободная речь»
1917ж – Преснов болысының орыс және қазақ шаруаларының жиналысы «Романовтар әулетінің құлауын құттықтаймыз» - деген қаулы алды.
1917ж – Алаш партиясы құрылды
1917ж – Ақпан төңкерісінен кейін Семейде, Петропавлда, Қостанайда, Оралда, Өскеменде кадеттер ұйымы құрылды
1917ж – Орынборда атаман Дутов контрреволюциялық төңкеріс жасап, өкімет билігі казактардың «Әскери үкіметі» қоолына көшті
1917ж – Торғай облысындағы саяси жағдай қиындап кетті, Дутов казактары, Алашорда үкіметі, меньшевиктер Кеңес өкіметіне қарсы бірікті
1917ж – 1 қантарда Жетісудағы көтеріліс жасаған ауылдардың 237 мыңнан астам халқын жазалаушылар Қытайға қуып жіберген.
1917ж – 13 қантар Татыр, Шошқалы қопа, Күйік қопа шайқастары
1917ж – 27 ақпан Ресей буржуазиялық-демократиялық төңкерісі, монархияның құлауы(2 Николай билігі)
1917ж – көктем, өлкеде Эсерлер(социал-революционерлер) ұйымы құрылды
1917ж – наурыз айында облыстар мен өлкелердің орталықтарында: Омбыда, Орынборда Оралда, Ташкент пен Верныйда жария социал-демократиялық ұйымдар құрылды
1917ж – наурыз-сәуір қазақ өлкесінде Уақытша үкіметтің органдары құрылды
1917ж – наурыз-сәуір айларында жер-жерде жұмысшы және солдат депутаттарының Кеңестері құрылды
1917ж – 7 наурызда жұмысшы және солдат депутаттары Петроград Кеңесі мен Мемлекеттік Дума мүшелерінің бірлескен мәжілісінде Ә. Жангелдин сөз сөйледі
1917ж – 14 наурыз «Бұратаналарды» тыл жұмысына алу тоқтатылды
1917ж – 18 наурыз «1916ж көтеріліс кезінде қазақтарға күш көрсеткен орыстарға кешірім беру туралы» қаулы
1917ж – 20 наурыз «Азаматтардың дін, дінге сенуіне, ұлтқа байланысты құқықтарды шектеудің күшін жою туралы» қаулы
1917ж – 28 наурызда Торғай облысының губернаторы Эверсман ішкі істер министріне берген телеграммасында Әбділғафар хан Уақытша үіметті мойындады және оның кешірім бергенін ескере отырып, соғыс қимылдарын тоқтатады әрі «өз қарақшыларын тартпақшы» болды деп хабарлады
1917ж – сәуір Қазақтардың Жетісудағы облыстық съезі
1917ж – 27 сәуір-7 мамыр Семей облыстық съезі
1917ж – сәуір- мамыр айларында Уақытша үкімет «майдандағы жұмыстар үшін алынған бұратана жұмысшы жасақтарын» отанына қайтару туралы мәселе қарады
1917ж – мамырда Риддер кенішінің басшысы Лессинг өз кожайына Урквартқа хат жазды.
1917ж – мамыр-маусым шаруалар депутаттарының Кеңестері құрылды
1917ж – мамыр мұсылмандардың Бүкілресейлік съезі
1917ж – 5 мамыр «Қара жұмысқа алғандарды еліне қайтару туралы қаулы»
1917ж – 23 мамырда Ә. Бөкейханов ішкі істер министріне хабар берді: Әбділғафар мен Амангелді келіссөз жүргізуден бас тартып, «Торғайдан кетіп қалды. Уезді тыныштандыру үшін оларды қамауға алу керек Соларға бола уезде төрт жүздік казактар ұстап отырмын».
1917ж – 30 мамыр Ә.Бөкейханов орталыққа: Облыс тыныш. Маған Әбділғафар мен Амангелді келді. Оларды қамауға алмай-ақ ұстауға болады деп сенемін» деп хабарлады
1917ж – жазына қарай Черняев кеңесінен басқа Кеңестер эсерлердің қолында болды
1917ж – маусымда Атбасар уезінің Красивое деревнясында қоынс аударушы шаруалар қазынаның астық қоймасынан 12мың пұт астықты алып кетті
1917ж – маусымда шаруа және қазақ депутаттарының біріккен Қостанай уездік Кеңесі, Өскеменде шаруа, қазақ және қазақ депутаттарының уездік Кеңесі құрылды
1917ж – шілде айында бұрыңғы реквицияланған Верныйда «Қара жұмысшылар одағын» құрды, одақ қала, ауыл кедейлерінің таптық сана сезімін оятуға тиіс болды. Жүсіп Бабаев басқарды
1917ж – 21-26 шілде Орынбор жалпықазақ съезі болып, оған Ақмола, Семей, Торғай, Орал, Жетісу, Сырдария, Ферғана облыстары мен Бөкей Ордасынан делегаттар қатысты
1917ж – 29 тамыз Перовскіде бүкіл өкімет билігін Кенестерге беру қажеттігі туралы қарар қабылданды
1917ж – қыркүйек Түркістан федералистер партиясы құрылды(тұңғыш мұсылман партиясы)
1917ж – 5 қыркүйек Семейде бүкіл өкімет Кеңестерге берілгендігі туралы қарар қабылданды
1917ж – 8 қыркүйек «Жетісу облысының 1916ж көтеріліс кезінде зардап шеккен халқына 11млн. 150000 сом бөлу туралы» қаулы (5млн. Жергілікті, 6млн.150000 сомы орыс халқына)
1917ж – 17-20 қыркүйек Түркістан және қазақ мұсылмандарының съезі, нәтижесінде «Иттифок-и-муслимин» партиясы құрылды
1917ж – күз «Үш жүз» партиясы (Қырғыз социылистік партия) құрылды, жетекшісі-Көлбай Тоғысов
1917ж – қыркүйек Петропавлда былғары илеуші жұмысшылар Уақытша үкіметтің жергілікті органдарын тарату туралы шешім қабылдады
1917ж – қазан Жетісуда шаруалар Уақытша үкіметке сенбейтіндіктерін білдірді
1917ж – 24-25 қазан Петроградта большевиктер қарулы көтеріліс арқылы билікті жеңіп алып, Қосөкімет жойылды
1917ж – 30 қазан Перовскіде кеңес өкіметі бейбіт жолмен орнады
1917ж – қарашада Петропавлда Уақытша революциялық комитет (төрағасы И.Д.Дубинин) құрылды
1917ж – қараша Әулиеатада Кеңес өкіметі бейбіт жолмен орнады
1917ж – қараша Черняевта Кеңес өкіметі бейбіт жолмен орнады
1917ж – қараша айында Орынборда атаман Дутов контрреволюциялық төңкеріс жасап, бүкіл өкімет билігі казактардың «Әскери үкіметі» қолына көшті.
1917ж – 1 қараша Ташкентте Кеңес өкіметі қарулы күрестпен орнады
1917ж – 15-22 қараша Түркістан өлкесінде «Түркістан халық Комиссарлар Кеңесі орнады» орнады
1917ж – 21 қараша «Алаш» партиясы бағдарламасының жобасы жарияланды
1917ж – 22 қараша Қоқан қаласында Бүкілтүркістандық төтенше 4 съезд ашылды. Съезді М. Шоқай ашты
1917ж – 30 қарашада Қоқанда мұсылмандардың манифестациясы болып, революцияны қорғау туралы ант алынды
1917ж – 1 желтоқсанда болған Кеңестерінің Әулиеата уездік съезінде өкімет билігінің Кенестерге көшені туралы шешім шығарылды
1917ж – 2 желтоқсан Бөкей ордасында Кеңес өкіметі орнады
1917ж – 5-13 желтоқсан Орынбордағы жалпы қазақ съезі болды
1917ж – 25 желтоқсан Қостанайда Кеңес өкіметі қарулы күреспен орнады
1917ж – желтоқсанда контрреволюциялық күштер Верный Кеңесін таратып, Симбирск жасағын қауырсыздандырып, прапорщиктер мектебін ашты
1917ж – желтоқсан аяғы Көкшетауда Кеңес өкіметі орнады
1918ж – басы Торғай, Ырғыз уездерінде Кеңес өкіметі орнады, А. Иманов, М. Киселев, О. Асауов көрнекті роль атқарды
1918ж – Торғай облыстық Кеңестер съезі қаулысымен Алашорданың «Қазақ» газеті жабылды
1918ж – герман импералистері Украинаны оккупациялады, Дондағы Ростовты, Таганрогты жаулап, Кырым мен Грузияға енді
1918ж – Кеңес елі үшін ең басты майдан – Шығыс майданы
1918ж – қантарда Ташкент Кеңес мұсылман үкіметін жоймақшы болып ұйғарды
1918ж – қантарда Павлодарда Кеңес өкіметі орнады
1918ж – қаңтарда Кеңестердің 4 Өлкелік съезінде Түркістан автономиясының жариялануы
1918ж – 8 қантар Кеңес өкіметі Ақтөбеде орнады
1918ж - 15 қантарда Оралда Кеңес өкіметі қиын жағдайда орнатылды
1918ж – 15-16 қантар Қостанайдағы Кеңестер съезінде бүкіл уезде Кеңес өкіметін орнату туралы шешім қабылданды
1918ж – 18 қантар Орынборда Қаурлы күреспен Кеңес өкіметі орнады
1918ж – 5 ақпан Қоқан қаласы шабуылмен алынып, өртелді
1918ж – 16-17 ақпан Семейде Кеңес өкіметі орнады
1918ж – көктем Ақмола, Семей облыстарында азық-түлік комитеттері құрылды
1918ж – наурыз Жетісу облысында Кеңес өкіметі орнады
1918ж – наурыз Торғай облыстық Кеңестер съезі өтті
1918ж – наурыз, ағылшын, француз, американ әскерлері Мурманскіге, Архангелкіге енгізілді
1918ж –2-3 наурызда революцияшыл күштер көтеріліс жасап, Верныйда Кеңес өкіметі женді
1918ж – 21 наурыз-3сәуір Орынбордағы Кеңестердің Ақмола уездік съезі(С.Сейфулин, А.Асылбеков)
1918ж – 28-29 наурызда контрреволюция Оралда төңкеріс жасап, Кеңес өкіметі құлады; Азамат соғысы кезінде ғана орнатылды
1918ж – 29 наурыз ақ гвардияшылар Орал қаласын жаулады,Сәурде оларға қарсы «ерекше армия» құрылды
1918ж – сәуір Қиыр Шығыста жапон интервенциясы басталды
1918ж – сәуірде Петроградтан Семей облысына 200 отбасы орыс жұмысшылары көшіп, ауылшаруащылық комммуналарын ұйымдастырды
1918ж – 20 сәуір-1 мамыр, Ташкенттегі Түркістан өлкесі Кеңесінің төтенше 5 съезі
1918ж – мамыр Антанта импералистері чехословак корпусын бүлік шығаруға айдап шығарды
1918ж – 17 мамыр «Суландыру жұмыстарына 50млн. Сом қаржы бөлу туралы» декрет қабылданды
1918ж – 29 мамыр «Міндетті әскери міндеткерлік негізінде еңбекшілерді мобилизациялау» туралы декрет жарияланды
1918ж – Дутов маусымда Орынборда басып алып, Қазақ өлкесін Ресеймен байланыстыратын темір жолды кесіп тастады
1918-1919 маусым-қазан Черкасск қорғанысы
1918ж – қараша атаман Колчак армиясы Жетісу бағытында операция бастап, атаман Анненков дивизиясы Жетісуды шабуылдады
1918ж – 17 қараша «Жауынгерлерді ұлттық белгілері бойынша әскери өлшемдерге еркін топтау» рұқсаты берілді
1918ж – күз Бөкей Ордасында кеңестік тұңғыш қазақ атты әскер полкі құрылды
1918ж – күз интервентер бүкіл Қиыр Шғысты жаулады
1918ж – қазан атаман Анненков бұйрығымен 28 тұтқынды кеме трюміне қамап, Өскемен уездік Кеңесінің тұңғыш төрағасы Яков Ушаеовты сулы киізге орап, кеме ошағына тастады
1918ж – аяғы Анненков тобы Лепсі уезінің Петровский, Пятигорское, Подгорное қоынстарын өртеп жіберді, Подгорное 250 тұрғыны шабылды
1919ж – қантар азық-түлік салғырты енгізілді
1919ж – 22 қантар Орынбор азат етілді
1919ж – 26 қантар Орал қаласы жау шебінен босатылды
1919ж – көктем Антантаның Кеңес еліне біріккен жорығы басталды
1919ж – 12-13 наурыз Колчак тобына қарсы өрістеген партизан соғысы Львов, Денисов деревняларында
1919ж – 27 наурыз Колчак тобына қарсы өрістеген партизан соғысы Долбушин, Боровской, Камен, Белояр деревнясы
1919ж – 4 сәуір Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитеті Алашорда мүшелеріне кешірім жариялады
1919ж – 5 сәуір 25 мыңдық партизан отрядтары Қостанайды колчакшылардан азат етті
1919ж – жаз Қызыл Армия Челябіні азат етті
1919ж – маусым Оңтүстік топ(қолбашы М.В. Фрунзе) әскерлері Уфаны азат етті
1919ж – шілде, 25-ші Чапаев дивизиясы мен қазақ атты әскер бригадасы Оралды жау қоршауынан босатты
1919ж – 10 шілде Қырғыз өлкесін басқару жөніндегі революциялық Комитет құрылды
1919ж – тамыз Жетісу майданының қолбасшысы Л.П.Емелев әскерлері көмекке келуге әрекет жасап, сәтсіздікке ұшырады,Емелев қаза тапты
1919ж – қыркүйек, 1-армия Актөбе майданымен Мұғалжар станциясында (Орынбор-Ташкент темір жолы) түйісті, нәтижесінде Актөбе майданы жойылды
1919ж – 19 қыркүйек Орынбордың Қазақ өлкесіне қосылуы туралы шешім қабылданды
1919ж – қазан анненковшылдар Черкасккіеі алып, 1800 адамды қырды 1919ж – күз Шығыс майданының 5 армиясы (Тухачевский) Солт. Және Шығыс Қазақстанды азат етіп, Петропавл, Ақмоланы жаудан босатты
1919ж – қараша Қызыл Армия Ілбішін мен Жымпитыны азат етті
1919ж – қараша Семейде Колчак өкіметі құлатылып, Кеңес өкіметі қайта орнады
1919ж – желтоқсан Александров-Гай-Ембі темір жол желісі салынды
1919ж соңы Орал облысы ақ гвардияшылардан толық азат етілді
1920ж – Орал майданы жойылды
1920ж – «майдан апталығы» өткізіліп мыңдаған пұт астық, киім-кешек жиналды
1920ж – Атыраудан Орталық Ресейге 600мың пұт мұнай әкетілді
1920ж – Қызыл Армия Колчак әскерін талқандап, Колчак Иркутск ревкомының үкімі бойынша атылды
1920ж – 19-35 жас орыс емес ұлтардың 25 мың өкілі армияға шақырылды
1920ж – Түркістанда байырғы халқты әскерге тұңғыш рет күштеп жинау жарияланды
1920ж – Верныйда контрреволюциялық бүлік ұйымдастырылып, Верный бекінісін жаулп алды, Қызыл армия күшімен тоқтатылды
1920ж – Шымкент сантонин зауыты салынды
1920ж – Қазастанды зерттеу қоғамы құрылды
1920ж – наурыз Семей облысы түгел азат етіліп, Жетісу майданы жойылды
Поделиться42012-10-02 04:08:28
1920ж – наурызда Торғай облысында 6 мың астам мобилизацияланды, Жетісу обл. – 5,5мың полктер құрылды
1920ж – наурыз азамат соғысының Қазақ жеріндегі ең соңғы майданы Солтүстік Жетісу майданы жойылды
1920ж – 9 наурыз Алашорданы тарату туралы Казревком шешімі қабылданды
1920ж – 17 сәуір А.Байтұрсынов В.И. Ленинге хат жолдап Қазақ елін билеудің екі жолын ұсынды(күшпен, Өзін-өзі билеу)
1920ж – 10 маусым «Түркістанның бұратана комунистерінің өкілдері(Т.Рысқұлов, Байтұрсынов, Ходжаев, Валидов) Лениннен кеңестік автономияға ұлттық мемлекеттік статус беруін талап етті
1920-1930ж араб әрпімен шыққан басылымды пайдаланғандар «патюкрист», «панисламист» деп жарияланып, құдалауға ұшырады
1920ж – 7 шілде Орынбор республика құрамына енгізіліп, тұңғыш астанасы болды(1920-1924ж)
1920ж – 26 тамыз «Қырғыз Автономиялы Кеңестік Социалистік республикасын құру туралы» декрет қабылданды
1920 4 қазан Орынбордағы Қырғыз АҚСР Кеңестерінің Құрылтай съезі өткізілді(ОАК-Мендешев, ХКК-Радус-Зенькович)
1921-1922ж – Жапай ашаршылық
1921ж – Жетісуда жер реформасы жүргізілді
1921-22ж – аграрлық қайта құрулар нәтижесінде 300мың адам Қытайдан Қазақстанға қайтарылды
1921ж – Жайық, Ертіс өзендері бойындағы бұрын казактар иеленіп келген 10 шақырымдық өңір қазақ халқына қайтарылды
1921ж – «Қосшы одағы құрылды, 1930жылдан бастап «Кедей одағы деп аталды»
1921ж – қантар «Қырғыз және орыс тілдерін қолдану тәртібі туралы» декрет
1921ж – 1 қантар КОБОС-тың қазақ облыстық бюросы ұйымдастырылды
1921ж – ақпан 25мың адамдық отряд Петропавлда Кеңес өкіметі органдарының үйін қиратты
1921ж – наурыз Оралда 10мың бүлікші көтерілді
1921ж – наурыз Жаңа экономикалық саясатқа көшу туралы шешім қабылданды (10 съез)
1921ж – наурыз-сәуір өлкеде салғырт салықпен ауыстырылды
1921ж – сәуір патша өкіметі кезінде Сібір және Орал казак әскерлеріне берілген жерлерді қазақтарға қайтару туралы декрет шығарылды(177мың десятина жер қайтарылды)
1921ж – 14 мамыр «Айырбас туралы» декрет жарияланды
1921ж – жаз қаңшылық болып, 80процент мал қырылды
1921ж – маусым Орынбордағы өткізілген облыстық 1-құрылтай партия конференциясында Қазақстанда ЖЭС-ке көшу туралы айтты
1921ж – 14 маусым «Нақты ет салығы туралы» декрет шығып, қазақтар ет салығынан босатылды
1921ж – шілде Орынбордағы комсомолдың Қазақстан облыстық 1 съез. Ғани Мұратбаев(1902-1924) Түркістан комсомолы Орталық Комитеті бюросының тұңғыш төрағасы
1921ж – қазан Кәсіподақтардың республикалық 1-конференциясы болды
1921ж – 4-10 қазан Қырғыз(Қазақ) АКСР Кеңестерінің 2-ші съезі
1921ж – 7 қазан В.И.Лениннің үндеуіне байланысты Арал балықшылары Еділ бойындағы ашыққан халыққа 14 вагон балық жіберді
1921ж – қараша 1млн. 508мың. Адам аштықта болды
1921-1927ж – 200мың адам оқып сауатын ашты
1922ж – 2млн. 303200 адам ашығушылар болды
1922ж – 9 мамыр-12 маусым Ә.Жангелдин бастаған «Қызыл Керуен» экспедициясы
1922ж – егістіктің 60%-на Кеңес үкіметі берген дән себілді
1922ж – 4 тамыз ауылшаруашылық машиналары мен құралдарын сатып алу үшін 25млн. сом берілді
1922ж – мал сатып алу үшін 2млн. 131мың сом бөлінді
1922ж – Қарқаралыда халық жыршылары бәйгесі өткізілді
1923ж – Риддер қорғасын зауыты одаққа өндіретін қорғасынның 40%-ың берді
1923ж – 22 қараша «Қырғыз тілінде іс жүргізуді енгізу туралы» декрет
1924ж – 1 қантар ақшалай салық енгізілді
1924ж – егіс көлемі 2,1млн га болды,1928ж 4млн.га өсті
1924ж – мал шаруашылығы 24,8млн.,1928ж – 41млн.ға өсті
1924ж – шаруа қожалықтары 737мың, 1928ж 1млн.333мыңға жетті
1924ж – Орта Азияны ұлттық мемлекеттік жағынан межелеу
1924-1929ж – Республика астанасы Ақмешіт(Қызылорда) болды
1924-1925ж – Астық өндіру 64,618650 пұт, 1928-1929ж – 240млн пұтқа артты
1924ж – «Сауатсызыдық жойылысын» қоғамы құрылды
1924ж – КСРО халықтары музыкасының Мәскеудегі концертіне М.В. Коцык басқарған Петропавл педагогика училищеснің қазақ хоры қатысты
1925-педтехникумдар саны 14-тен 29-ға жетіп, 4821 оқушы оқыды
1925ж – 15-19 сәуір Ақмешітте Кеңестердің бүкіл қазақстандық 5 де «қырғыз-қазақ» атауы берілді
1925ж – желтоқсан Бүкілқазақстандаық 5 РК(б)П конференциясы
1925ж – желтоқсан БК(б)П-ның 14 съезі белгілеген социалистік индустрияландыру бағыты жарияланды
1925-1933ж – Қазақ өлкелік партия комитетінің 1-хатшысы қызметіне Ф.И.
1925ж – Голощекин «ауылды кеңестендіру» ұранымен ауылда тап күресін шиеленестіру бағытын таңдады
1925ж – А.В. Затаевич «Қырғыз(қазақ) халқының 1000 әні» еңбегі шықты
1925ж - Әміре Қашаубаев(1888-1934ж) Париждегі концертте ән шырқап, куміс медаль иеленді
1926ж – қазақтар 2,1% соғыс қарсаңында қала мен қала үлгісіндегі қоныстарда 16% жетті
1926ж – көктемде кедейлер байлардың иелігіндегі 1,3млн. га шабындық және 1,25млн. га жерді тартып алды
1926ж – «Қ.АКСР-де бірыңғай еңбек мектептерінің жарғысы» қабылданды
1926ж – БК(б)П Қазақстан өлкелік комитетінің 3 пленумында Ә.Бөкейханов, М.Дулатов, С. Мендешев, Ж.Аймауытов, С.Қожанов т.б. орынсыз сынға алынды
1926ж – М.Е.Массон Әулиеатада (Тараз) қазба жұмыстарны жүргізді
1926-1927ж – КСРО Ғылым Академиясының Қазақстандағы базасы құрылды
1926ж – 13 қаңтар Қызылордада тұңғыш ұлттық қазақ театры ашылды, Режисер-Ж. Шанин, алғашқы пьесі – «Еңлік-Кбек»
1927ж – Голощекин «Кіші қазан» саясатын ұсынды
1927-1928ж – Республика өнеркәсібін қалпына келтіру аяқталды
1927ж – 75 жергілікті, 13 губерниялық, 7өлкелік жәрмеңке жұмыс істеп, сауда айналымы -30млн сомға жетті
1927ж – мамыр «Қазақ уездік, округтік мекемелерде қазақ тілінде іс жүргізуге біржола көшу» жөнінде шаралар
1927ж – Түркістан-Сібір темір жол магистралінің құрылысы басталды(Бастығы-В.С. Шатов)
1927ж – 1 қазанда республикада кооперация шаруа қожалықтарының 23,1%-ын қамтыды
1927ж – желтоқсан партияның 15 съезі ауыл шаруашылығын ұжымдастыру бағытын жариялады
1927ж – «Тар жол, тайғақ кешу» С. Сейфулиннің
«Азамат Азаматыч» - Б.Майлин
«Қартқожа» - Ж. Аймауытов
«Жұмбақ жалау» - Мұқанов
«Менін құрдастарым» - С. Ерубаев
«Өмір мен өлім» - Ғ. Мұстафин
1927ж - Әміре Қашаубаев Майнда(Германия) қазақ ән өнерін әйгіледі
1927-1929ж – мемлекет қайраткерлері Т. Рысқұлов, Н. Нұрмақов, С. Қожанов, М. Мырзағалев республикадан аластытылды
1928ж – шаруашылықты ұжымдастыру деңгейі үнемі өсті-2% 1930ж-56,4%, 1931ж – 65%
1928ж – шаруалардың ¾ бөлігі орташаларға айналды
1928ж – 1 қантар «Аралас уездік мекемелерде қазақ және орыс тілдерінде қосарлас іс жүргізуді енгізу» жөнінде шаралар
1928-1932ж – КСРО халық шаурашылығын дамытудың 1 бесжылдығы
1928ж – қыңтар-ақпан И.В. Сталиннің Сібірге сапары
1928ж 1 қазан, 1929ж 1 желтоқсан аралығында 277 шаруа атылды
1928ж – 27 тамыз «Аса ірі бай шаруашылықтарды мен жартылай феодалдарды кәмпескелеу және жер аудару туралы» декрет жарияланды
1928ж – аяғында сауатты адамдар 25% болды оның 10% қазақтар болды
1928ж – комсомолдар бастамасымен Бүкілқазақстандық
1928ж – Білім беруге 12млн сом жұмсалды
1928ж – тұңғыш Педагогикалық институт ашылды
1928ж – Қызылордада «қызыл астанасы» салушылардың қаскүнемдігі ашылды
1929ж – Алматы зоотехникалық-малдәрігерлік институты ашылды
1929ж – ЖЭС негізінде мал саны артты 40,5 млн-ға жетті
1929ж – Азық-түлікпен қамтамасыз етудің қиындауына байланысты «Әскери коммунизм» саясаты кезіндегі салғырт енгізілді
1929ж – 56,498 шаруа жауапқа тартылып, 34 мыңы сотталды
1929-1931ж - өлкеде қарулы көтерілістер өтті
1929-1931ж – 5551 адам жауапқа тартылып 883-і атылды
1930ж – Қазақтың ауылшаруашылық институты
1930ж – 5мыңға жуық комсомол, соғысқа дейінгі бесжылдықтарда 65мың комсомол мәдени жорықтарға қатысты
1930ж – 28 сәуір солтүстік және оңтүстік учаскелер Айнабұлақ станциясында түйісіп, жол уақытша іске қосылды(Түрксіб)
1930ж – Голощекиннің «Кіші қазан» қағидасы 6 Өлкелік партия конференциясында нақтылады
1930ж – аяғы қала халқы – 29,8%
1930ж – республикада 10 мыңнан астам екпінділер болды
1930ж – ақпан-мамыр аралығында Зырьянов, Өскемен, Самар Шемонайха, Катонқарағай аудандарында толқулар болды
1930ж – Қарақұм көтерілісі Орынбордағы 8-дивизия күшімен талқандалып, 178 адамды атуға, 172 адамды 2-10 жылға соттауға, көбін Шығыс Сібірге жер аударуға үкім шығарды
1930ж – 30 мамыр республика өкіметі жаңа лагерлер ұйымдастыру үшін Ақмола, Қарағанды округтерінен мерзімсіз, тегін пайдалануға 110,000га жер бөлді
1930ж – 313 мың адам аштық қасіретінен қайтыс болды
1930-1932ж – 1млн. 750мың қазақ немесе халықтың 40%-і жаппай қырылды
1930ж – қантар 1931ж маусым аралығында . 70мың адам(281,230 шаруа қожалығы) Қытай, Иран, Ауған жеріне көшті
1930-33ж – 2,1млн. адам қырылды(барлығы 6,2млн.) 1969ж – ғана қалпына келтірілді
1930-1931ж – оқу жылында отырықшы аудандарда, 1931ж көктемінде көшпелі аудандарда жалпыға бірдей оқу енгізілді
1930ж – 290 кітапхана болды
1930ж – 4 сәуір кеңес әдебиетінің салушылардың бірі Жүсірбек Аймауытовты(1889-1930) атуға үкім шығарды
1930ж – сәуір М. Дулатовты (1885-1935) ату жазасына кесіп, кейін 10жыл қамауға ауыстырылды, 1935жж 5 қазан Соловки лагерінде қайтыс болды
1930ж – А. Байтұрсынұлы(1873-1937ж) Архангельск облысына жер аударылып, 1934ж Пешкованың өтініші бойынша босатылды, 1937ж 8 қазанда қамауға алынып, атылды
1931ж – наурыз Алматы медицина институты
1931-1932ж – Орал және Қызылорда пединституттары
1931ж – 755мың адам аштықтан қайтыс болды
1931ж – қантар Түрксіб темір жолы тұрақты пайдалануға берілді
1931-1934ж – Одақтық бюджеттен берілген есебінде, республика қорынан субсидиялао мен дотациялар бөлу, 2млрд. 137млн. сом
1931ж – 5,500 отбасы жер аударылды
1931ж – көктемде Қарқаралы округінің Абыралы, Шыңғыстау, Шұбартау аудандарының көтерілісшілері жазалау әрекетінен түгел қырылды
1931ж – желтоқсан «15-50 жас арасындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті білім беру» енгізілді
1931ж – «Қазақ халқының 500 әні мен күйі А.В. Затаевичтің еңбегін жазды
1931ж – Осақаров ауданында (Қарағанды обл.) 25 қоныс-обсервация пайда болды
1932ж – сазгер А.В. Затаевич «Қазақстанның халық әртісі» атағын иеленді
1932ж – 769мың адам аштықтан қайтыс болды
1932ж – 1 ақпан Павлодар қаласынан саяси жер аударылғандар КСРО Орталық АТқару Комитеті төралқасына аштық айғақтары туралы жазды
1932ж – шілде аштық апаты мен себептері туралы Ф.Голощекинге «Бесеудің хаты» жазылды (Ғ.Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев)
1932ж – Ақтөбеде халық саны 71% азайды 1930ж – 1млн.12500 адам болса, 1932ж – 725800 адам болды
1932ж – Балқашта 1930ж – 60мың адам болса, 1932ж – 36мың қырылып, 12мың көшті 12мың қалды
1932ж – 17 қыркүек «Қазақстанның ауыл шаруашылығы, атап айтқанда мал шаруашылығы туралы» қаулы қабылданды
1932ж - Білім беруге 60млн. жұмсалды
1932ж – жылдың күзі балалар үйлеріне 68мың жетім бала орнастырылды
1932ж – Шығыс Қазақстанда 1687 бала қайтыс болды
1933ж – 1 қаңтары 1000-нан астам панасыз бала есепке алынды
1933-1937ж – Екінші бесжылдық жылдары соңында 200-ге жуық совхоз құрылды
1933ж – наурыз РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесі төрағасының орынбасары Т.Рысқұловтың Сталинге хаты
1933ж – ОГПУ үштігі 21мың адамды қамауға алды
1933ж – 1 қаңтарда 4,5 мал қалды
1933ж – 2 қыркүйек «Қазақстан үшін кадрлар даярлау» туралы қаулы жарияланды
1934ж – С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті (1940ж 15 кафедрасы болды)
1934-1935ж – оқу жылы интернаттар саны 127-ден 221-ге көбейді
1934ж – 12-18 маусым Қазақстан жазушыларының 1 сьезі өткізілді
1934ж – тұңғыш рет хроникалы фильмдер студиясы ұйымдастырылды
1934ж – қаңтар Қазақ мемлекеттік музыка театры ашылды, «Айман-Шолпан» 100-ден астам рет көрсетілді
1934ж – Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекеттік оркетрі құрылды құрылды, Жетекшісі – А. Жұбанов
1934ж – Алматыда кітапхана техникумы, Орал мен Семейде педагогика кумдары, Өскеменде кітапхана бөлімдері ашылды
1935ж – желтоқсан түсті металургия өнеркәсібі озаттарының тұңғыш слеті
1935ж – ақпан екпінді колхозшылар съезінде Ауылшаруашылық артелінің жаңа үлгі жарғысы қабылданды
1935ж – қараша Алтай-Ертіс, Жезқазған-Ұлытау аудандарының табиғи байлығын кешенді зерттеуге арналған Орал-Ембі ауданын барлау прблемасына рналған Сессиялар
1935ж – «Қазақстанның көне заманнан бергі тарихы» жарықа шықты(1бөлім авторы С.Асфендяров)
1935ж – халық поэзиясының алыбы Жамбылдың 90 жасқа толуы Одақ көлемінде атаи өтілді
1936ж – 9 ақпан ҚАКСР Орталық Атқару Комитеті Қаулысымен «қазақтар» берілді
1936ж – сауатсыздықты жою бөлімдеріне 500мыңнан астам адам оқылды
1936ж – 25,2% сауаттылық деңгейі
1936ж – С.Сейфулиннің әдеби қызметінің 20 жылдығы мерекеленді
1936ж – Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясы ашылды
1936ж – мамыр Мәскеуде қазақ өнерінің алғашқы онкүндігі өткізіліп, «Қыз Жібек», «Жалбыр» опералары көрсетілді
1936ж – 5 желтоқсан КСРО кеңестерінің төтенше 7 съезінде КСРО конституциясы қабылданды
1937ж – наурыз Қазақстан Кеңестерінің 10 съезінде Қазақ КСР-і Конституциясы қабылданды
1937ж – желтоқсан КСРО Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді, Жоғарғы Кеңеске республикадан 44 депутат сайланды
1937ж - Білім беруге 447млн. сом жұмсалды
1937ж – Алматыда ұйғыр музыкалық театры ашылдыАлғашқы пьеса – «Анархан»
1937ж – Қызылордада корей театры ашылды. Алғашқы қойылым – Д.И. ДонИмнің «Чуп-хин-дон» драмасы
1937-1938ж – Сталиндік террор жаппай сипат алды
1937ж – қыркүйек, қазан Қиыр Шығыстан 110мың корейлер, Әзірбайжан аен Армениядан 2мың 400 отбасы жер аударылып, Оңт. Қазақстан, Жамбыл, Алматы облыстарына қоныстарылды
31 мамыр – Ұлттық аза күні болып белгіленді
1938ж – қараша Қиыр Шығыстағы корей ұлты ауданынан (Посьет) Қазақстанға 102мың адам (18536 отбасы) көшірілді, 57 колхоз құрылды
1938ж – бірінші дыбысты фильм – «Амангелді» түсірілді(Ленфильм)
1938ж – маусым Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді, 300 депутат сайлады, 112-жұмысшы, 116-колхозшы, 152-қазақ, 60-әйел, 24-қазақ әйелі
1938ж – 15 шілде Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесінің бірінші сессиясы болып, оны Ж.Жабаеы ашты
1938-1942ж – үшінші Бесжылдық
1938-1940ж – 1,4мың шақырым жаңа темір жол төселді
1938-1940ж – 145 мың га-дан астам жаңа суармалы жер игерілді
1939ж – желтоқсан жергілікті Кеңестер сайлауы өткізіліп, 48762 депутат сайланды
1939ж – партияның 18 съезінде КСРО-ның индустриялық қуатын кеңейту, қорғаныс қабілетін нығайту бағыты көрсетілді
1939ж – қалада тұратын қазақтар 375мыңға артты.
1939ж – А.С. Пушкин атындағы Мемлекеттік көпшілік кітапхана ашылды
1939ж – 3304 кітапхана болды, 5237 мәдениет үйлері мен клубтары, 38 театр болды
1939ж – Шымкент қорғасын зауыты ұжымы одақта 1 орынды жеңіп, Ленин орденімен марапатталды
1939ж – БК п 18 съезі – сталинизм идеологиясы шырқау шегіне жетті коммунистік қоғам құруға басталу керек екнін айтылды
1940ж - Білім беруге 682млн сом жұмсалды
Соғыс қарсаңында 20 жоғарғы оқу орны, 118 орта арнаулы оқу оны, 40мыңдай адам оқыды
1940ж – аяғында мемлекеттік еңбек резервтері жүйесі пайда болды
1940ж - Әйелдер ірі өнеркәсіп жұмысшыларының 26,1%-ын құрады, М.Д. Рогозина – ұңғылау мәшинесі, Р. Бүкірова – электровоз мәшинесі, Б.Досбаева – Байшонас мұнай кәсіпшілігінің аға операторы
1940ж – ұзындығы 806 шақырым Ақмола-Қарталы жолы 9 айға толмайтын мерзімде салынды
1940ж – 2580 ірі кәсіпорын жұмыс істеп, индустрияның жалпы өнімі 1940ж 1913ж салыстырғанда 7,9 есе өсті
1940ж – Қазақстан Одақ бойынша көмірдің-4,2%, мұнайдың-2,2%, қорғасының-87%, мыстың-21% өндірді
1940ж – жоғарғы және арнаулы орта білімі бар 4мың 600агроном, зоотехник, мал дәрігері, орманшы болған
1940ж - әлеуметтік-мәдени шараларға мемлекеттен бөлінген қаржы – 1 млрд.
1940ж – 18 желтоқсан фашистік Германия басшылығы «Барбаросса» соғыс жоспарын жасады
1940ж – Назарбаев Алматы облысы, Қаскелең ауданы Шамалған ауданында туды
1941ж – маусымда П. Ангелинаның (Батыс Қазақстан, ТеректіМТС-де істеген Украина тракторшы) «Тракторды меңгеріндер» бастамасымен 26 мың астам әйелдер тракторды үйренді
1941ж – 22 маусым Германия КСРО-ға тұтқиылдан соғыс ашты
1941-1942ж – 220 зауыт, фабрика, цех Қазақстанға көшірілді
1941-1945ж – барлығы 460 зауыт, фабрика, шахта, салынды
1941-1945ж – колхозшылар майдан мен тылға 5млн. 829мың тонна астық, 734 мың тонна ет жіберді
1941ж – 30 қыркүйектен 6 желтоқсанға дейін Мәскеу үшін шайқас
1941ж – 22 мауысымнан 1 ай астам Брест қамалы қорғаушылары төтеп берді
1941ж – 24 маусым 219 атқыштар полкі Литванынң Шяуляй қаласында алғаш рет ұрысқа кірісті
1941ж – қыркүйек дивизия комиссары, Ертіс өңірінің перзенті Е.П.Рыков Полтава обл. Шумейково тоғайында ерлікпен қаза тапты
1941ж – 22 шілде, Соғыс тарихында алғаш рет Кеңес Одағының Батыры атағын алған Қазақстандық танк әскерлерінің генерал-майоры К.А. Семеченко
1941ж – 16 қараша 1075 атқыштар полкінің 28 танк жоюшылар тобы Дубосеково разъезінде жаудың 28 танкісін жойып жіберді
1941ж – 18 қараша дивизия командирі генерал И.В. Панфилов ерлікпен қаза тапты
1941-1943ж – қаңтар Ленинград шайқасы
1941ж – қыркүйек Жамбылдың «Ленинградтық өренім» жыры әнұранға айналды
1941ж – 9 қыркүйек Ленинград түбінде соғысты 310-атқыштар, 314-дивизиясы Ленинград облысының 22 елді мекенін азат етуге, «өмір жолын» салуға қатысты
1941ж – 15 қараша көркем фильмердің біріккен орталық киностудиясы ұйымдастырылды
1941ж – 16 тамыздағы «Тұтқынға түскендер қашқын болып саналып, олардың отбасы тұтқынға алынатындығы туралы» бұйрық шықты
1942ж – Арыстан Ахметов 19 жауынгермен әскери маңызы бар төбені қорғауда ерлік көрсетті
1942ж – 3 мамыр 238-атқыштар дивизиясы ұйымшылдығы және ерлігі үшін Қызыл Ту орденімен марапатталды
1942ж – 24 мамыр 238-атқыштар дивизиясы 30-гвардиялық дивизия болып қайта құрылды
1942ж – егіс көлемі 1941ж салыстырғанда 842мың га-ға көбейді
1942ж – Қазақстан КСРО-ның негізгі әскери-өнеркәсіп базасына айналды: қорғасын-85%, көмірдің-1/8, молибденнің-60%, октанды мұнайдың 1млн. тонна өндірді
1942ж – 21 тамыз кеншілер еңбегіне үдемелі-кесімді ақы төлеудің жаңа жүйесі енгізілді
1942ж – 24 тамыз Мемлекеттік Қорғаныс Комитетінің «Қарағанды көмір алабында көмір өндіруді артыру жөніндегі шұғыл шаралар туралы» қаулы шықты
1942ж – қазан Ақтөбе феррорқорытпа зауытының 1-ші кезегінің іске қосылатынын мерзімі белгіленді
1942ж – күзде, Баку мұнайы Каспиий-Орск мұнай құбырымен тасымалданды
1942-1943ж – Сталинград шайқасы
1942ж – 17 шілдесінен Сталинград түбіндегі кескілескен ұрыстар басталды
1942ж – күзінде Сталинград шайқасының жалыны Батыс Қазақстан даласына жетті
1942ж – күз Каспий алабына соғыс жағдайы енгізілді
1942ж – 1 қыркүйек Атырау қорғаныс комитеті құрылды
1942ж – 10 қыркүйек Атырау аспанында алғашқы жау ұшағы пайда болды
1942ж – 15 қыркүйек Атырау облыстық мемлекеттік қорғаныс комитеті соғыс жағдайын енгізді
1942ж – 16 қазан Орал облысы майдан өңіріне енгізілді
1942ж – 26 қазан Орал аймағы әуе шабуылынан қорғану бөлімдерінін қатарына енгізілді
1942ж – 23 қазан Қазақ радиосы Сталинградты қорғаушылар үшін арнаулы радиохабар ұйымдастырды
1942ж – қыркүйек «Қазақстан комсомолы» деген жазуы бар 45 жауынгерлік машина Сталинград майданына жіберілді
1942ж – күзде бронетанк базарлары қираған 300 ұрыс машинасы мен 500 моторды күрделі жөндеуден өткізіп, қатарға қосты
1942ж – 23 тамыз Томск артиллерия Училищесінің түлегі, қазақстандық М.А. Баскаков басқарған батареяның 43 зенитшісі трактор зауытын қорғап, жаудың 11 танкісін жойып жіберді
1942ж – 13 желтоқсан қарағандылық ұшқыш Нұркен Әбдіров Боковская-Пономаревка ауданындағы әуе шайқасында ұшағын жауға құлатылып, ерлікпен қаза тапты
1942ж – Жезқазған мыс кен орындарын зерттеген көп жылдық еңдегі үшін Қ.И. Сәтбаевқа Мемлекеттік сыйлық берілді
1943ж – 29 және 38- атқыштар дивизиясы 1 наурызда 72 және 73 гвардиялық дивизияларына айналып, «Сталинграл дивизиясы» құрметті атаққа ие болды
1943ж – қыста Сталинград түбінен жау 600-700 жерге қуылды
1943ж – 5 қазанда 8-атқыштар дивизиясының 229-атқыштар полкі 1-батальонының аға лейтинанты Әбу Досмұхаметов пен украиндық капитан И.К. Баюк жараланып, қиын кез туғанда гранаталармен танк астына түсті
1943ж – 16 қазан Әбу Досмұхамедовқа Батыр атағы берілді
1943ж – желтоқсанда белгіленген шекара бойынша Қазақстан Сталинград облысымен шектесті (Каспий теңізінен Александров-Гайға дейінгі 500км)
1943ж – 900 күнге созылған Ленинград қоршауы бұзылды
1943ж – қыркүйек Оңтүстік Қазақстанның ауыл жастары «Қазақстан комсомолы» сүңгуір қайғын жасауға бастама көтерді
1943ж – зауыттарды қалпына келтіру жұмыстарына республикадан 1439 комсомол жіберілді
1943ж – желтоқсан Алматы жастары ұшқыш С.Луганскийге жаңа истребитель табыс етті
1943ж – 775мың га жаңа жер алқартары егістікке арналды
1943ж – маусымда Құлсары кәсіпшілігі, Атырау машина жасау ұжымдары көшпелі Қызыл Туды жеңіп алды
1943ж – ақпан Ақтөбе ферроқорытпа зауыты іске қосылды
1943ж – 18мың адам кенші мамандығын алды
1943ж – сәуір қайта өндейтін Қарағанды металлургия зауытын салу туралы шешім қабылданып, «Казметаллургстрой» тресі ұйымдастырылды
1943ж – сәуір Жезқазған комбинаты құрылды
1943ж – ақпан Шымкент қорғасын зацытының ұжымы Ленинградты қорғаушылар құрметіне еңбек өнімділігін арттыркға міндеттеме алды
1943ж – Ақтөбе облысы «Құрман» колхозының звено жетекшісі Шығыанақ Берсиев тарының гектарынан 201ц. өнім алып, дүниежүзілік рекорд жасады. Қызылорда обл. «Авангард» колхозының жетекшісі Ыбырай Жақаев күріштің гектарынан 260 пұт жинап, рекорд жасаушы, Қаскелең ауданы 3 Интернационал колхозының жетекшісі М.Мұхамедиева қызылшаның 600ц. өнім жинаушы, Павлодарлық жетекші Анна Дацкова тарының гектарынан 52ц өнім жинаушы
1943ж – Бекмахановтың «Қазақ ССР тарихы» еңбегі шықты
1944ж – Ленинград басқыншылардан толық азат етілді
1945ж – 16 сәуір Берлин операциясы басталды
1945ж – 2 мамыр Берлин қаласы алынды
1945ж – 8 мамыр фашистік Германияның тізе бүккендігі туралы шартқа қол қойылды
1945ж – 9 тамыз одақтастық міндеттемелерге сәйкс КСРО Жапонияға қарсы соғыс бастады
1945ж – 10 тамыз Тынық Мұхит флоты әскери әуе күштерінің 12-шабуылдаушы авияция дивизиясының звено командирі, көкшетаулық Батыр Михаил Янко Гастело ерлігін қайталады
1945ж – 2 қыркүйек Жапония жеңілгендігі туралы шартқа қол қойылды
1945ж – қазан КСРО үкіметі Қазақ Ғылым Академиясын құру туралы шешім қабылдады
1945ж – 15 институт, 7 сектор, 6 академик, 60 ғылым докторы мен профессорлар, 140-тан астам ғылым кандидаты болды
1945ж – қыркүйегі бірінше кезекте халық шаруашылығына қажетті мамандар жіберілді
1945ж – Украинаға 500 трактор, ауыл шаруашылық машиналары, 140 паровоз жіберіліп, 100-ден астам ауылшаруашылық мамандар аттандырылды
1946-1950ж – 4-ші бесжылдық жылдары
1946ж – 16 қыркүйек ауыл шаруашылығында орын алған ауыр жағдайды жою туралы қаулы қабылданды
1946ж – 85,6 млн. сом Мектептерге бөлінді
1946ж – БК(б)П Орталық Комитетінің «Звезда», «Ленинград» журналдары туралы қаулы шықты
1946ж – Е.Бекмаханов КСРО ғылым Академиясында докторлық диссертация қорғады
1946ж – Қазақ КСР Ғылым Академиясы құрылды, тұңғыш президенті – Қ.И. Сәтбаев
1947ж – «19 ғасыр 20-40 жылдарындағы Қазақстан» деген жеке монографиясы шықты
1947ж – наурыз Қазақстан Компартиясы ОК-нің «Тарихты әдебиетті, өнерді зерттеуде орын алған саяси қателіктер мен ұлтшылдық бұрмалаушылықтарға қарсы күресті өрістеу» туралы қаулы қабылданды
1947ж – 21 қаңтар «Қазақ КСР Ғылым Академиясының тіл және әдебиет институтының жұмысындағы өрескел саяси қателіктер туралы» қаулы шықты
1947ж - Өскеменде қорғасын-мырыш комбинаты салынды
1947ж – желтоқсан карточка жүйесі және еңбекшілерді азық-түлік, өнеркәсіп өнімдерімен өлшеулі қамтамасыз ету жойылды
1947ж – ақша рефомасы жүргізілді
1947ж – қараша «Қазақ КСР-де жоғары және орта білімді бұрынғыдан әрі жетілдіру шаралары туралы Қаулы қабылданды
1947ж – М.Әуезовтың «Абай» роман эпопеясының екінші кітабы аяқталды
1948ж – республика ауылдарын жаппай электрлендіру жорығы басталды
1949ж – М.Әуезовке «Абай» романының алғашқы екі кітабы үшін бірінші дәрежелі Мемлекеттік сыйлық берілді
1949ж – көктемде Алматыда елдің 56 қаласымен байланыстырантын автоматтық станция салынды
1949ж – республика колхоздарына әр түрлі мемлекеттік ұйымдардың 214 млн. сом қарызы, мал, техника және заңсыз алынған 540мың га жер қайтарылды
1950ж – 26 желтоқсан «Парвда» газетіне «Қазақстан тарихы мәселелерін маркстік лениндік тұрғыдан баяндайық» атты мақала жарияланып, кітап пен автор қатал сынға алынды(Бекмаханов)
1950ж – 146,5 млн. сом Мектептерге бөлінді
1950ж – Маңғыстауда жаңа мұнай кәсіпшіліктері салынды, 52% -ке өндіру артты
1950ж – ұзындығы 483км Мойынты – Шу темір жолы салынды
1950ж – Жұмысшылар мен қызметкерлердің айлық жалақысы – 64 сом, Колхозшылардың 16,4 сом
1950ж – білім беру жүйесінде маңызды шаралар іске асырылды
1950ж – 9088 мектепте 1млн. 493мың оқушы оқыды
1952ж – Сталиннің «КСРО-дағы социализм экономикалық проблемалары» еңбегі жарияланды
1951ж – 10 сәуір «Бекмахановтың буржуазияшыл-ұлтшылдық көзқарасын айыптау туралы» Қаулы жарияланды, Бекмаханов Ғылым Академиясынан шығарылды
1951-1952ж – Бекмаханов Жамбыл облысының Шу ауданындағы орта мектепке жұмысқа ауыстырылды
1951ж – 6 шілде «Қазақ мемлекеттік университетіндегі саяси тәрбие жұмысы мен кадрлық іріктеудегі ірі кемшіліктер туралы» қаулы қабылданды
1951ж – 12 наурыз слғысты насихаттау адамзатқа қарсы бағытталған аса ауыр қылмыс деп жариялаған, «Бейбітшілікті қорғау» туралы заң қабылданды (118млн. кеңес азаматтары қол қойды)
1952ж – 4 желтоқсан Бекмаханов Қатарзақ КСР Жоғарғы сотының сот алқасы үкімімен 25 жылға бостандығынан айырылды
1953ж – 5 наурыз Сталин қайтыс болды,
1953ж – шілде КОКП Орталық Комитетінің пленумында бұрынғы КСРО-ның Ішкі істер Халық комиссариатының халық комиссары, КСРО министрлер Кеңесі төрағасының бірінші орынбасары Л.П. Берия (1899-1953) ісі қаралды
1953ж – қыркүйек КОКП Орталық Комитетінің бірінші хатшылығында Н.С. Хрущев (1953-1964) тағайындалды
1953-1955ж – Н.С. Хрущевтің бастамасымен ГУЛАГ жойылды
1953ж – қыркүйек КОКП-ның ОК Пленумы ауылшаруашылығында орын алған жағдайда талдау жасап, оның даму болашағын анықтады
1954ж – ақпан Бекмаханов академик А.М. Панкратованың тікелей көмегі нәтижесінде ақталып шықты
1954-1958ж – 730 өнеркәсіп орындары мен цехтар іске қосылды
1954-1956ж – одақтық министрліктен республика қарамағына 144 ірі кәсіпорны, 1959ж түсті металугияның 29 кәсіпорны берілді
1954ж – қаңтар Қазақстан Компартиясының 7 съезінде Қазақстан Компартиясы ОРТалық Комитетінің 1-ші хатшысы Ж.Шаяхметов (1948-1954ж) қызметінен босатылды
1954ж – бірінші хатшылыққа П.К. Пономаренко (1954-1956ж тағайындалды
1954ж – екінші хатшылыққа Л.И. Брежнев сайланды(1954-1956)
1954ж – каңтар-наурыз КОКП орталық Комитетінің Пленумы «Елімізде астық өндіруді одан әрі арттыру, тың және тыңайған жерлерді игеру туралы» қаулы қабылданды
1954-1959ж – тың және тыңайған жерлерді игеруге 20млрд. Сом жұмсалды
1954-1962ж – республикаға 2млн.-ға жуық тыңгерлер көшіп келді
1954ж – тамызда КСРО-да 13,4 млн. га, Қазақстанда -6,5млн. га жер жыртылғпн
1954ж – 13 тамыз «Астық өндіруді молайту үшін тың және тыңайған жерлерді одан әрі игеру туралы» қаулы қабылданды
1954ж – көктем Қазақстан тыңында 120-ден астам совхоз құрылды
1954ж – тың жер астықтың жалпы түсімнің 40 проценты астамын берді
1955ж – қаңтар КОКП ОК пленумы мал шаруашылығының ауыр жағдайын талдады
1954-1955ж - өнеркәсіп, құрылыс, көлік саласында жұмыс істеу үшін сырттан 0,5млн. адам келді
1955ж – жоспардағы 7,5млн. га орнына 9,4 млн. га жер жыртылды
1955ж – туристік қатынастар дамып, елге 185 делегация келді(1957ж 550 делегация)
1956ж – ақпан КОКП 20 съезінде КОКП Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Н.С. Хрущев «Жеке адамға табынуы және оның зардаптары туралы» баяндама жасады
1956-1958ж – көлік пен байланысқа бөлінген қаржы 146,4млн. сом
1956ж – егістік көлемін 28-30 млн. га –ға жеткізу міндеті қойылды
1957ж – 16 шілде М.Елікбаевты партия қатарынан шығарды, әділетсізге көнбеген мұғалімді күштеп жындыханаға жатқызды
1957ж – экономиканы басқаруда реформа жүргізілді
Поделиться52012-10-02 04:09:03
1957ж – 4 қазан Байқоңыр ғарыш алаңынан дүние жүзіндегі тұңғыш жасанды жер спутнигі ұшырылды
1958ж – Қазақ Темір жолы құрылды
1958ж – Н.С. Хрущевтің бастамасымен МТС- тер қарамағындағы ауылшаруашылық техникасын колхоздарға сату туралы» шешім қабыданды
1958ж – 1 тамыз Теміртаудағы әлеуметтік жағдайдың ауырығына қарсы ашық наразылық болды
1959ж – Н.С.Хрущев КОКП 21 съезінде социализм түпкілікті жеңіп, коммунистік қоғам құру кезеңінін басталғандығын жариялады
1959ж – Қазақстан өнім өндіруден Одақта 3-орынға шықты
1959ж – қала тұрғындарының саны жылдам өсіп, 44процентке жетті
1959ж – республика халық саны 9млн. 294 741 адам
1959ж – күз КСРО мен АҚШ арасында келіссөздер жүргізілді
1960ж – мал басы 37,4млн. нан асты
1960ж – шипажайлар мен демалыс ұйлері кәсіподақтар құзырында болды
1960-1980ж – аралығында 27 жоғары және 100-ден астам орта арнаулы оқу орындары ашылды
1961ж – колхоз-совхоздардағы мемлекеттік клубтар, кітапханалар, киноқондрғылар кәсіподақтар қарамағына көшті
1961ж – КОКП 22 съезде коммунизм 20 жылдық мерзімде орнайтындығы туралы тұжырым жасалды
1961ж – 12 сәуір Ю.А. Гагарин адамзат тарихында тұңғыш рет ғарышқа ұщып, ғылым дамуындағы революцияның символына айналды
1962ж – Қазақстанда халық шаруашылық кеңестерін ірілендіру мақстаныд реформа жасалды
1962ж – жаз Кариб дағдарысы
1962ж – 25 қазан Н.С. Хрущев пен Д.Кенннеди арасындағы ымыраластық шарттары жасалды
1962-1969ж – реформашылдық дүрбелең кезеңі
1962ж – Қазақстан ЛКЖО 10 съезінде жастар мал шаруашылығын қамқорлыққа алды
1963ж – 5 тамыз Мәскеуде ауада ғарышта және су астында ядролық сынақтарға тиым салу жөніндегі шарт жасалды(КСРО,АҚШ, Біріккен Корольдығы
1963ж – республика Жоғарғы Кеңесіне сайланған 473 депутаттың 158-і әйелдер. Қазақ КСР-нің депутат кеңстеріне 98806 депутат сайланып, олардың 45,4 % партия мүшелері болды
1963ж – Балқаш кен-металургия комбинатында және Шымкент қорғасын зауытында күкірт қышқылы цехтары жұмыс істеді
1963ж – Актөбе хром қоспалары зауытының екінші кзкгі іске қосылды
1963ж – Мәскеуде қазақ студенттерінің тұңғыш биресми бірлестігі «Жас тұлпар» құрылды
1964ж – Чехословакияда қазақстандық паризандарды есте сақтау үшін «Егоров жұлдызы»
ескерткіш белгісі белгіленді
1964ж – 14 қазан КОКП ОК-нің пленумында партия мен ел басшылығы ауыстырылды
1964ж – Л.И. Брежнев КОКП ОК бірінші хатшысы болып сайланды, үкімет басшылығына А.Н. Косыгин сайланды
1964ж – қараша Кокп- ок-нің пленумы партия, кеңес, кәсіподақ ұйымдарының өндірістік ұстаным бойынша бөлінуін тоқтатып, аумақтық-өндірістік ұстаным бойынша бөлді
1964ж – КСРО мен Қытай елдері арасындағы әскери шиеленіс күшейді
1965ж – Брест қамалына батыр-қамал атағы берілді
1965ж – республика комсомолының саны 1млн.-ға жетті
1965ж – қыркүйек Кокп Ок-нің пленумы өнеркәсіпті дамытуға арналды
1965ж – КСРО Жоғарғы Кеңесінің сессиясы «Өнеркәсіпті басқару жүйесін өзгерту» және «Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі кейбір басқару органдарын өзгеше құру туралы» заң қабылданды
1965ж – экономиканы басқарудағы енгізілген өзгеріс: одақтық республикалық мнистрліктер құлылды
1965ж - Өзен кен орнында алғашқы мұнай өндірілді(мұнай өндіру 3млн.-ға жетті)
1965ж – Қарағанды, Ақтөбе, Семей, Өскемен, Шымкент цемент зауыттыры іске қосылды
1965ж – наурыз КОКП ОК –нің пенумы тиімді аграрлық саясат әзірлеуге әркет жасады
1966ж – 1 қаңтар кәсіподақтардың 4 млн. мүшесі болды
1966ж – 11 кәсіпорын (Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты, Шымкент цемент, Аламатыдағы «Жетісу» ) зауыттары жаңа тәртіпке көшірілді
1966ж – 21 қазан Аламаты қаласын селден сақтау үшін кіші Алматы шатқалында су тоғаны бағытталған жарылыс тәсілі арқылы салына басталды
1967ж – 193 кәсіпорын жаңа тәртіпке көшірілді
1967ж – сәуір «Совхоздар мен өзге мемлекеттік ауылшаруашылық кәсіпорындарын толық шаруашылық есепке көшіру туралы» қаулы қабылданды (18 совхоз толық шаруаш. Есепке көшті)
1967ж – Қазан тқңккерісінің 50 жылдығына арналған мәжілісте Л.И. Брежнев еліміздегі тарихи жолдың басты қорытындысы – кемелденген социализмнің орнатлыуы деп мәлімдеді
1967ж – кеңес шекарасындағы Қытай әскерлерінің саны 400мыңға жетті
1968-1969ж – 13 министрлік пен ведомство кәсіпорындары жаңа тәртіпке көшірілді
1968ж – басқа республикадан 19 мың комбайншы әкелінді
1968ж – Чехославакияда жаңару, сталиндік үлгіден бас тарту оқиғасы
1969ж – 13 маусым Жалаңашкөл бойындағы Қытай мен КСРО арасында ірі әскери қақтығыс
1969ж – 11 қыркүйек Пекинде А.Н. Косыгин иен Чжоу Эньлай арасындағы кездесу
1969ж – Назарбаев Теміртау қалалық партия комитетінің өндірістік көлік бөлімінің меңгерушісі
1969-1971ж – Назарбаев Теміртау қалалық комсомол комитетінің 1-ші хатшысы болды
1970ж – республика халық шарушылығының мұнай өндіру мен химия салалары одақтақ маңызға ие болды
1970ж – кәсіпорындардың 80%- жаңа тәртіпке көшірілді
1970ж – 10,154 мектепте 3 млн.226 мығ оқушы оқыды
1971ж – Назарбаев Теміртау қалалық партия комитетінің 2-ші хатшысы
1972ж – республикада жалпыға бірдей орта білім беруге көшудің соңғы кезеңі басталды
1973-1977ж – Назарбаев Қарағанды металургия комбинатының партком хатшысы, Қарағанды облысытық партия комитетінің 2-ші хатшысы
1974ж – М.Әуезов атындағы Академиялық драма театры ұжымы «Қан мен тер» драмасын қойғаны үшін КСРО Мемлекеттік сыйлығын иеленді
1974-1977ж – Х.Қожахметов қазақ халқын ұлттық қайта түлету мақсатында «Жас қазақ» ұйымын құруды ойластырды
1975ж – Олжас Сүлейменов «АЗиЯ» еңбегінде «Игорь жасағы туралы жырды» жазды
1976ж – Ғабит Мүсіреповтың «Ұлпан» повесі орыс тіліне аударылды
1976ж – Ауыл шаруашылығына қолайлы болған жыл
1977ж – мамыр КСРО Конституциясының жобасы бүкілхалықтық талқылауға ұсынылды
1977ж – 7 қазан КСРО Конституциясы қабылданды
1978ж – 17 наурыз Қазақ КСР Конституциясының жобасы бүкілхалықтық талқылауға түсті
1978ж – 18 сәуір Қазақстан Компартиясы ОК-і жаңа Конституция жобасын мақұлдады.
1978ж – 20 сәуір Қазақ КСР жаңа Конституциясы қабылданды
1979ж – көктем КСРО МХК төрағасы Ю.Андропов ұсынысымен КОКП ОК-і Қазақстан аумағында неміс автономиялық облысын құру туралы шешім қабылданды
1979ж – 16-19 маусым Ақмола жастарының наразылығы
1979ж – Ауғанстан жеріне Кеңес әскерлері енгізілді
1979-1984ж – Назарбаев Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің хатшысы
1982ж – мамыр КОКП ОК –нің пленумы
1982ж – 10 қараша Л.И. Брежнев қайтыс болды
1982-1984ж – Партия мен үкімет басшылығына Ю.В. Андропов келді
1984ж – Андропов қайтыс болып, орнына К.У. Черненконыы сайлады(1984-1985)
1984ж – Назарбаев Қазақ КСР Министірлер Кеңесінің төрағасы
1985ж – наурыз К.У. Черненко қайтыс болды
1985-1991ж – Бас хатшы қызметіне М.С.Горбачев сайланды
1985ж – сәуір пленумы әлеуметтік-экономикалық дамытуды жеделдету бағыты
1985ж – Ащысай полиметалл комбинатының жұмыскерлері мен ғалымдар тобы прогрестік технологиялық процесттерді өндіріске енгізгені үшін Лениндік сыйлықтың иегерлері аттанды
1985ж – 55 жоғары оқу орнында 273,3 мың. Студент оқыды
1985ж – 246 орта арнаулы оқу орнында 272,6мың адам оқыды
1985ж – 40,377 ғылыми қызметкер болып, оның 864-і ғылым докторы, 650-і академиктер, прфессорлар
1985ж – Республикада әскери өнеркәсіп кешенінің 43 ірі кәсіпорны орналысты
1986ж – 8,728 мектепте 3млн.348 мың оқушы оқыды
1986ж – 10 қараша «Жалпы білім беретін орта мектеп жұмысын одан әрі жақсарту шаралары туралы» қаулы шықты
1986ж – 16 желтоқсан Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің 5 пленумында ұйымдастыру мәселелері қаралды
1986-1989ж – Қазақстан Үкіметінің басшылығына Г.В. Колбин тағайындалды
1986ж – 17 желтоқсан Алматыда жаппай толқу басталды
1986ж – ақпан-наурыз Қазақстан Компартиясының 16 съезі әлеуметтік экономикалық дағдарысытың себептеріне терең талдау жасамай, жекелеген кемшіліктерді сынаумен шектелді
1987ж – шілде КОКП Орталық комитеті «Қазақ республикалық партия ұйымдарының еңбекшілерге интернационалдық және патриоттық тарибие беру туралы қаулы қабылданды
1987ж – қаңтар КОКП ОК Пленумында «Қайта құру және партияның кадр саясаты туралы» мәселе талқыланды
1987ж – қазан КОКП ОК-нің Пленумында Мәскеу қалалық партия комитетінің 1-ші хатшысы Б.Н. Ельцин қайта құру барысында, реформа баяулығына наразылық білдірді
1987ж – басталған республика халық шарушылығының құлдырауы тереңдей берді
1987ж – жылдың басы ауыл шаруашылығында 51885 щаруашылық объектісі құрылды
1988ж – маусым КОКП –ның 19 Бүкілодақтық конференциясында қоғамның әлеуметтік – экономикалық жүйесіне талдау жасалды
1988ж – кеңес әскерлері Ауғанстаннан шығарыла басталды
1988ж – республикадан сыртқа 6,7 млрд. Сом өнімі шығарылды
1988ж – сырттан 13,8 млрд. Сомның тауары әкелінді
1988ж – Қазақстан Компартиясы ОК-нің қаулысымен 30-40 жылдары және 50-жылдардың бас кезінде сотталып, жазаға ұшыраған қазақтығ даңқты ұлдарының есімі халқына қайтарылды
1989ж – ақпан Ауғастаннан кеңес әскерлерін әкету аяқталды
1989ж – КСРО-да «Известия КПСС» журналында 33 жылдан кейін Хрущевтің баяяндамасы жарияланды
1989ж – ақпан «Невада-Семей» қозғалысы құрылды
1989ж – 18 жарылыс жасау жарияланса 11-і тоқтатылды
1989ж – 6 тамыз Қарауыл ауылды(семей облысы) жанында «Невада-Семей» қозғалысының ұйымдастыруымен митинг өткізілді
1989ж – мамыр-маусым КСРО халық депутаттарының 1 съезінде дарынды ақын мМ. Шаханов Желтоқсан оқиғаларына баға беру жөніндегі комиссия құрды
1989ж – шілде Қрағандағы 10-15 мыңдай адам қатысқан кеншілер ереуілі. Экономикалық және саяси талаптар көтерді
1989ж – 22 қыркүйек «Қазақ КСР-дегі тілдер туралы Заң» қабылданды
1989ж – Назарбаев Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің 1-ші хатшысы
1990ж – мамыр Алматыда «Дүние жүзінің сайлаушылары ядролық қаруға қарсы» атты халықаралық конгрес өткізілді
1990ж – 24 қыркүйек Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының қаулысында бейбіт және сан жағынан аз наразылық демонстрацияның жаппай тәртіпсіздікке ұласып кетуінің себебі көрсетілді
1990ж – қараша алғаш рет «Аль Барака Банк Қазақстан» банкісі Сауд Арабиясымен бірлесе құрылды
1990ж – қазақстандық студенттер алғаш рет Қытайға жіберілді
1990ж – 24 сәуір Назарбаев Қазақ КСР-нің тұңғыш Президенті
1990ж – Қазақстан мен Қытай келісімі нәтижесінде темір жол арқылы өзара байланыс іске асты
1991ж – 28 тамыз Президент Семей полигонын жабу туралы жарлыққа қол қойды
1991ж – желтоқсан «1986 жылғы 17-18 желт. оқиғаларына қатысқаны үшін жауапқа тартылған азаматтарды ақтау жөнінде» Н.Ә. Назарбаевтің жарлығы
1991ж – сырқы сауда 1,5 есеге өсті
1991ж – республикада 24 ел қатысқан 35 біріккен кәсіпорын, 16 сыртқы экономикалық ассоциялар, халықаралық коммерциялық банк істеді
1991ж – экономикалық дағдарыс тереңдеп, еңбек өнімділігі 8,7% төмендеді
1991ж – қараша Қазақстанға жеткізілмеген бұйымдар көлемі 273млн. сомнан асты
1991ж – республикадағы 553 кәсіпорын мен ұйым жылды шығымен аяқтады (11процент)
1991ж – республикадағы мәдени орындар 5 тілдегі 48 театр, 26 концертік ұйым, 9мың астам клуб ұйлері 10 мың жуық кітапхана
1991ж – 19 тамыз КСРО Президенті М.С. Горбачевтің денсаулығының нашарлауына байланысты Президеттің өкілеттігі КСРО-ның вице Президенті Г.И.Янаевтің қолына көшетіндігі туралы мәлімдеме жарияланды
1991ж – 21 тамыз Горбачев Ресей үкіметі жіберген ұшақпен Мәскеуге қайтып оралып, ел басшылығын қолына алды
1991ж – 23тамыз Қазақстан Президенті Назарбаев КОКП ОК –нің Бюро мүшелігі қатарынан шықты
1991ж – 7 қыркүйек Қазақстан Компартиясы таратылды, Қазақстан Социалистік партия құрылды
1991ж – қазан Қазақстан Ленин комсомолының кезектен тыс 18 съезі өткізіліп Жастар Одағы қайта құрылды
1991ж – 2 қазан алғашқы Қазақстандық ғарышкер Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров ғарышқа ұшты
1991ж – 8 желтоқсан Минскідегі Беловеж келісімі
1991ж – 13 желтоқсан Ашхабад келісімі
1991ж – 21 желтоқсан Алматы келісімі(11 ел)
1991ж – 25 желтоқсан Горбачев КСРО Президенті қызметінен босатылды
1991ж – 26 желтоқсан КСРО-ның өмір сүруін тоқтатқандығы туралы Декларация жарияланды
1991ж – 1 желтоқсан бүкілхалықтық сайлау қорытындысымен Назарбаев Қазақстан Президенті болып сайланды, Вице Президент Е.М. АСанбаев
1991ж – 10 желтоқсан Презденттің таққа отыру рәсімі болып, ант берді
1991ж – 10 желтоқсан Қазақ КСР-нің атауы Қазақстан Республикасы деп өзгертілді
1991ж – 16 желтоқсан республика жоғарғы Кеңесінің жетінші сессиясында «Қазақстан Республикасының мемелкеттік тәуелсіздігі туралы» заң қабылданды
1991ж – 16 желтоқсан республиканың тәуелсіздік алған күн
1991ж – соңында Қазақстанынң тәуелсіздігін 18 ел таныды
1991ж – 7 қыркүйек «Қазақстан социалистік партиясы» құрылды
1991ж – күзі «Қазақстан коммунистік партиясы құрылды»
1991ж – қыркүйек Азаматтық қозғалысы «Азат» негізінде «Қазақстан Республикалық партиясы құрылды»
1991ж – 5 қазан «Қазақстанның Халық конгресі партиясы» құрылды
1991ж – қараша «Қазақсатанның демократиялық прогресс партиясы» құрылды
1991ж – жекешелендіру процесі басталды
1992ж – соңында Қазақстанды дүние жүзінің 106 мемлекеті танып, 61 мемлекеттпен дипломатиялық қатынас орнады
1991ж – 25 желтоқсан АҚШ Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін таныды
1992ж – 2 наурыз Қазақстан БҰҰ мүше болып қабылданды
1992ж – 4 маусым Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туы мен Елтаңбасы қабылданды (Ту авторы-Ш.Ниязбеков, Елтаңба-Ж.Мәлібеков, Ш.Уалиханов)
1992ж – 6 маусым Жоғарғы Кеңес сессиясының салтанатты мәжілісінде жаңа мемлекеттік рәміздері ресми түрде өткізілді
1992ж – 11 желтоқсан Қазақстан Республикасы мемлекеттік Әнұранның мәтіні бекітілді(сөздер-М.Әлімбаев, Қ.Мырзалиев, Т.Молдағалиев, Ж.Дарыбаева, өлең-М,Төдебаев, Е.Брусиловский, Л.Хамиди)
1992ж – 15 желтоқсан Әнұран республикалық баспасөз беттерінде жарияланып, халыққа таныстырылды
1992ж – қаңтар Республиканың мемлекеттік тәуелсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Ішкі істер әскері құрылды
1992ж – қаңтар республиканың алғашқы сом алтыны шығарылды және алтын қорын жинауды бастады
1992-1996ж – баға деңгейінің жоғарылуы 6,8 есеге өсті
1992ж – қыркүйек-қазан Алматыда дүние жүзі қазақтарының тұңғыш құрылтайы өтті(13 елден келді)
1992ж – 14 желтоқсан Алматыда Қазақстан халықтарының тұңғыш форумы өткізілді
1992ж – 25 мамыр Қазақстан мен Ресей арасында достық, ынтымастық және өзара көмек туралы шарт жасалды
1992ж – тамыз Қазақстан Президентінің Қытай Халық Республикасына алғаш сапары
1992ж – Назарбаевтің «Қазақстанның егемен мемлекет ретіндегі қалыптасуы мен дамуының стратегиясы» еңбегі жарияланды
1993ж – 28 қаңтар Қазақстан Республикасының тұңғыш конституциясы қабылданды
1993ж – 5 қараша «Ақша жүйесін тұрақтандыру жөніндегі шұғыл шаралар туралы президент жарлығы шықты
1993ж – 15 қараша Республика Президентінің жарлығымен ұлттық валюта – тенге айналымға енгізілді
1993ж – Президент Н.Ә. Назарбаев Лиссабон хаттамасына қол қойды. Қазақстан ядролық қарудан еркін аймақ
1993ж – 3-4 қазан, Мәскеу қантөгісі
1993ж – 17 желтоқсан Қазақтардың дүниежүзілік қауымдастығының тұсау кесер салтанаты болды
1993ж – 1 сәуір Жоғарғы Кеңесінің сессиясында вице-президент Е.Асанбаев «Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары туралы» Заң бойынша баяндама жасады
1993ж – 16 қараша Алматы қаласындағы Алатау аудандық Кеңесі өзін-өзі тарату жайлы алғаш рет мәлімдеді
1993ж – қараша айының соңы 100-ге жуық Кеңестер таратылды
1993ж – соңы Қазақстанда Кеңестер жаппай таратылды
1993ж – 8 желтоқсан Республика Жоғарғы Кеңесінің 11сессиясы өткізілді
1993ж – 10 желтоқсан Республика Жоғарғы Кеңесі өз өкілеттігін мерзімінен бұрын тоқтату туралы шешім қабылдады
1993ж – 4 саяси партия тіркелді, «Каз.Социал.партия», Каз.Респ.Партия», Каз.Халық Конгресі», Каз.Коммун. партия»
1993ж – ақпан «Қазақстанның халық бірлігі» одағы құрылды
1993ж – 5 қараша Президенттің «Блолашақ» атты 250 халықаралық стипендиясы белгіленді
1993ж – 9 қазан Назарбаевтің «Қазақстанның болашағы қоғамның идеялық бірлігінде» еңбегі жарияланды
1994ж – желтоқсан «Қазақстанның халықтық-кооперативтік партиясы құрылды
1994ж – егістік көлемі 35 млн.-ға азайды
1994ж – шілде 2-ші қазақстандық ғарышкер «Союз ТМ -19» ғарыш кемесінің борт инженері Талғат Мұсабаев ғарышқа ұшты
1994ж – 6 шілде Жоғарғы Кеңес депутаттары астананы Ақмола қаласына көшіруге шешеім қабылдады
1994ж – сәуір Қазақстан мен Қытай арасында шекара аумағын зандастырып белгілеукелісімге қол қойылды
1994ж – Орталық Азия экономикалық қауымдастығы құрылды(Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан)
1994ж – Қазақстан Президенті Еуразиялық мемлекеттер Одағын ұйымдастыруды ұсынды
1995ж – 15 қыркүйек Президенттің республика астанасын Ақмола қаласына көшіру туралы жарлығы шықты
1995-1996ж – ауылшаруашылғында коммерциялық банктер беретін несиелер қысқартылды(1996ж-44 процент)
1995ж – 30 тамыз еліміздің жаңа конституциясы қабылданды
1995ж – шілде қазақстандық патриотизм идеяларын көркем бейнелеу мақсатында Алматы қаласында Тәуелсіздік ескерткішін орнату туралы шешім қабылданды
1995ж – 12 желтоқсан «Қазақстан Республикасы мемлекеттік наградалары туралы» Заң күші бар жарлыққа Елбасы қол қойды
1995ж – 1 наурыз Мемлекет басшысы жанындағы қоғамдық консультациялық кеңесшісі орган Қазақстан халықтарының Ассамблеясы құрылды
1995ж – 24 наурыз Қазақстан халықтары Асамблеясы 1 сессиясы ашылды
1995ж – 29 сәуір Президент Н.Ә. Назарбаевтің өкілеттігін 2000 ж 1 желтоқсанында дейін ұзарту жөнінде бүкілхалықтық референдум өткізілді
1995ж – қаңтар, «Қазақстанның өрлеу партиясы» құрылды
1995ж – басы «Қазақстанның аграрлық партиясы» құрылды
1995ж – жаз «Қазақстанның демократиялық партиясы» құрылды
1995ж – Ұлы Абайдың 150 жылдығы
1995ж – 20 қаңтар Қазақстан мен Ресей ынтымақтастығын кеңейту туралы Декларация жарияланды
1996ж – Жамбыл жылы
1996ж – егістік көлемі 25,6 млн га азайды
1996ж – 27 сәуір Алматыда Қазақстан мен Ресейдің бірлескен Декларациясына қол қойылды
1996ж – сәуір Шанхай келісімі(Ресей, Қытай, Қазақстан, Тәжікстан, Қырғызстан)
1996ж – 31 қыркүйек Қазақстан БҰҰ-ға 129 елдің қатарына ядролық қаруды таратпау жөніндегі шартқа қол қойды
1996ж – Назарбаевтің «Ғасырлар тоғысында» еңбегі жарияланды
1997ж – алғашықы жартысында 2106 ауыл шаруашылық кәсіпорын шаруашылық жүргізудің мемлекеттік емес объектілеріне өзгертілді
1997ж – министрліктер мен ведомстволар 50-ден 25-ке азайды
1997ж – 22 сәуір Торғай, Талдықорған облыстары таратылды
1997ж – 3 мамыр Көкшетау, Жезқазған, Семей облыстары таратылды
1997ж – 8 қаңтар Жамбыл қаласы Тараз болып өзгертілді
1997-1998ж – Кентау және Жаңатас тау-кен өнеркәсібі жұмысшыларының ереуілдерге шығып, ашытқ жариялайы
1997ж – Мұхтар Ауезовтың 100 жылдығы
1997ж – Жалпы ұлттық және саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы
1997ж – 29 маусым Түркістан қаласының 1500 жылдығы
1997ж – қазан-желтоқсан Президент әкімшілігінің, үкімет пен парламент қызметкерлерінің көші-қоны басталды
1997ж – 9 желтоқсан Ақмолаға мемлекеттік рәміздер эталоны және Қазақстан Президентінің байрағы жеткізілді
1997ж – 10 желтоқсан Ақмола ресми астана болып беогіленді
1997ж – Қазақстан мен АҚШ арасында экономикалық әріптестік бағдарламасы жасалды
1997ж – 15-21 қыркүйек Шымкент және Шыршық(Өзбекстан) жерінде Нато әскері бөлімдерінің қатысуымен әскери жаттығу өткізілді
1997ж – 28 ақпан «Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» Заң қабылданды
1997ж – қазан Президент Назарбаевтің «Қазақстан-2030» жолдауы жарияланды
1998ж – Халық бірлігі мен ұлттық тарих жылы
1998ж – қараша «Ақ жол» қоғамдық қозғалысы құрылды
1998ж – 6 мамыр Президент Ақмола қаласын Астана деп атауға жарлық шығарды
1998ж – 10 маусым жаңа астананың ресми тұсаукесері болып өтті
1998ж – 6 шілде Мәскеуде 21 ғасырға бағдарланған «Мәңгі достық пен ынтымақтастық туралы» Декларация жарияланды
1999ж – басы Қазақстанды дүние жүзінің 150 мемлекеті танып, 106 елмен дипломатиялық қатынас орнады
1999ж – 8 сәуір Ақмола облысының шекарасы өзгертілді
1999ж – қаңтар «Отан» партиясы құрылды
1999ж – 14 қаңтар «Қазақстанның отаншылар» партиясы құрылды
1999ж – 11 маусым Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы жарияланды
1999ж – барлығы 14 саяси партия мен 30-ға жуық саяси қоғамдық қозғалыстар, бірлестіктер құрылды
1999ж – сәуір ғалым Қ.И. Сатпаевтің 100 жылдығы
1999ж – Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастығы жылы
1999ж – желтоқсан Қазақстан мен АҚШ арасында келісім
1999ж – Назарбаевтің «Тарих толқынында» еңбегі жарыққа шықты
2000ж – Мәдениетті қолдау жылы
2000ж – 26 сәуір «Еуразия-2000» экономикалық самиті өтті
2000ж – 10 қазан Астанада кедендік Одақ елдері басшыларының мемлекетаралық Кеңесі өткізілді
2001ж – 18 мамыр Күлтегін ескерткішін көшірмесін Астанаға әкелінді
2001ж – 5 маусым Қазақстанда Ресей Федерациясы мәдениетінің күндері басталды
2001ж – 29 тамыз Алматыда «21 ғасыр ядролық қарудан тазарған дүниені қалайды» атты халықаралық конференция ашылды
2002ж – 23 қазан Түркістанда дүние жүзі қазақтарының 2-ші құрылтайы өтті(400-ге жуық адам қатысты)
2003ж – қазақстанға 5мың отбасы көші келді
2003ж – Назарбаевтің «Сындарлы он жыл» еңбегі шықты
2004ж – 10мың отбасы оралман қайтып келді
Поделиться62012-11-05 11:26:45
Если это шпора вам помог за наш труд можете оправить 200 ед на этот номер 77073994016 Заранее спасибо!! [взломанный сайт]
Поделиться72013-04-23 01:01:19
200 emes,10000 salam goi Alla kalasa !